Literaccy patroni 2025 roku – relacja z konferencji

Przemyśl

2025 ogłoszony został przez Sejm oraz Senat RP m.in. Rokiem Marii Pawlikowskiej – Jasnorzewskiej /80. rocznica śmierci/, Stefana Żeromskiego /100. rocznica śmierci/ oraz Władysława Stanisława Reymonta /100. rocznica śmierci/ – wybitnych twórców, którzy na trwale wpisali się w rodzimą i światową literaturę.
 
14 stycznia 2025 roku Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Józefa Gwalberta Pawlikowskiego w Przemyślu, upamiętniając przypadające rocznice, doceniając kunszt literacki pisarzy, wagę i zasięg ich twórczości, zorganizowała konferencję pt. Literaccy patroni 2025 roku.
 
W wydarzeniu wzięło udział ok. 100 uczniów wraz z nauczycielami z następujących przemyskich szkół ponadpodstawowych: I i II Liceum Ogólnokształcącego, Zespołu Szkół Ekonomicznych i Ogólnokształcących oraz Zespołu Szkół Usługowo - Hotelarskich i Gastronomicznych.
 
Prelegentami konferencji byli doradcy metodyczni języka polskiego (poziomu szkół ponadpodstawowych) Podkarpackiego Centrum Edukacji Nauczycieli w Rzeszowie: Marta Bonarek – Socha, Małgorzata Byszuk oraz dr Małgorzata Wilgucka (z przemyskiego oddziału).
 
Zgodnie z programem spotkania pierwszy referat zatytułowany Wieś nie tylko spokojna i nie tylko wesoła w epopei Władysława Reymonta pt. "Chłopi" wygłosiła Marta Bonarek – Socha. Prezentując na wstępie slajd ze słynnym portretem Reymonta (obraz Jacka Malczewskiego z 1905 r.) prelegentka przybliżyła biografię tego młodopolskiego pisarza uhonorowanego literacką Nagrodą Nobla. W dalszej części wystąpienia omówiła arkadyjski obraz wsi w literaturze polskiej oraz ujęcie wsi ukazanej w „epopei chłopskiej”. Przybliżyła genezę, narrację oraz kanwę powieści. Na zakończenie zaproponowała ćwiczenie aktywizujące zebraną młodzież.
 
Miniatury poetyckie Marii Pawlikowskiej - Jasnorzewskiej w kontekstach intersemiotycznych – to tytuł kolejnego wykładu, który podczas konferencji zaprezentowała Małgorzata Byszuk. Po omówieniu życia i twórczości poetki referentka zdefiniowała pojęcie i najistotniejsze cechy małej formy poetyckiej, jaką jest miniatura liryczna. Podczas wystąpienia przytaczała teksty najpiękniejszych miniatur poetyckich Pawlikowskiej – Jasnorzewskiej, dokonywała ich interpretacji, omawiała celne i nieraz zaskakujące puenty. Ponadto ukazała konteksty intersemiotyczne miniatur z malarstwem i muzyką. Wystąpienie przeplatane było odtwarzanymi piosenkami do tekstów poetki w wykonaniu m.in. Ewy Demarczyk, Marii Sadowskiej, Grzegorza Turnaua czy Czesława Niemena.
 
Ostatni wykład pt. Co przewidział Stefan Żeromski w "Przedwiośniu"? wygłosiła dr Małgorzata Wilgucka. Wystąpienie rozpoczęła od przybliżenia sylwetki pisarza. O jego twórczości przypomniała przytaczając tytuły utworów, cytaty, sentencje, które na stałe weszły do współczesnego języka potocznego (np. ogary poszły w las, rozdziobią nas kruki i wrony, syzyfowe prace, ludzie bezdomni, siłaczka). W dalszej części wystąpienia na podstawie powieści pt. Przedwiośnie przedstawiła Stefana Żeromskiego jako wizjonera historii i zmian technicznych, wieszcza nowoczesności i wagonu, a nawet propagatora agroturystyki i zdrowej diety. Zaprezentowała również, przemawiające do współczesnej młodzieży, memy nawiązujące do poety i jego twórczości.
 
Na koniec uczestnicy konferencji mieli okazję obejrzeć wystawę pt. Lilka z Kossaków. O Marii Pawlikowskiej – Jasnorzewskiej – patronce 2025 roku.

Autor: Agnieszka Biedroń