„Jan III Sobieski wysyła wiadomość o zwycięstwie papieżowi Innocentemu XI” – Jan Matejko.
Domena publiczna. Żródło commons.wikimedia.org
12 września 1683 r. została stoczona pod Wiedniem bitwa między wojskami polsko-cesarskimi pod dowództwem króla Jana III Sobieskiego a armią Imperium Osmańskiego pod wodzą wezyra Kara Mustafy. Bitwa była przełomowym wydarzeniem w wojnie- zakończyła się klęską Osmanów, którzy od tej pory przeszli do defensywy i przestali stanowić zagrożenie dla chrześcijańskiej części Europy.
Uważa się, że odsiecz wiedeńska zapobiegła islamizacji Europy. Kiedy w 1683 r. armia turecka oblegała Wiedeń, z odsieczą wyruszyła armia polska pod dowództwem Jana III Sobieskiego. Pomoc polska dla cesarza Leopolda I była wynikiem zawartego w kwietniu tego samego roku sojuszu. W tekście porozumienia zawarto klauzulę, iż w momencie zagrożenia którejś ze stolic- Wiednia lub Warszawy, druga strona pośpieszy na ratunek. Król Polski przybył na czele wojsk liczących 27 tys. Cesarz zgromadził pod Wiedniem około 43 tys. armię.
Bitwa była przykładem umiejętnego wykorzystania terenu przez wojska sprzymierzonych. W pierwszej fazie walki działała skutecznie piechota wspierana przez artylerię. Dopiero po wyparciu wroga na równinę można było użyć kawalerii. Sobieski jako dowódca wykazał duży talent, w umiejętny sposób kierując przebiegiem walki, w której zniszczone zostały główne siły tureckie.
Wojska austriacko-niemieckie otrzymały rozkaz nacierania na Turków poprzez pagórkowaty teren wzdłuż prawego brzegu Dunaju. Ich głównym zadaniem było angażowanie jak największych sił przeciwnika i spychanie go wprost w kierunku broniącego się w oblężeniu Wiednia. Natomiast całość polskich wojsk koronnych, w tym 14 tys. jazdy, Sobieski poprowadził skrycie, korzystając z miejscowych przewodników, okrężną drogą przez bezdroża Lasu Wiedeńskiego. Ta przeprawa wielkiej masy ludzi i koni objuczonych rozebranymi na części 26 armatami przez leśne gęstwiny wzgórz podwiedeńskich trwała dwa dni. Dzięki temu uzyskano dogodne pozycje wyjściowe gdyż Turcy nie mieli tam większych sił, nie spodziewając się z tej strony ataku.
Trwająca około 12 godzin bitwa (z tego przez 11,5 godziny odbywał się ostrzał artyleryjski przygotowujący atak, a sama szarża Sobieskiego trwała pół godziny), przyniosła pełne zwycięstwo sprzymierzonych.
Po bitwie, w zdobytym namiocie wielkiego wezyra, król Jan III Sobieski napisał list do papieża Innocentego XI ze słowami Venimus, vidimus et Deus vicit - Przybyliśmy, zobaczyliśmy i Bóg zwyciężył. Do listu papieskiego dołączył zielony sztandar proroka.
Niestety zwycięstwo pod Wiedniem nie zostało przez Polaków wykorzystane politycznie. Bitwa pod Wiedniem, zarówno pod względem rozmiarów, jak i znaczenia strategiczno- politycznego zaliczana jest do najważniejszych bitew w dziejach Europy.
Dzień 12 września, na pamiątkę bitwy pod Wiedniem, ustanowiono Świętem Wojsk Lądowych.
Wybrane źródła informacji:
- Tryumf wiedeński 1683. - Kraków : Krajowa Agencja Wydawnicza, 1985.
Przemyśl WP 102808 - Wiedeń 1683 / Leszek Podhorodecki. - Wyd. 2 popr. - Warszawa : Ministerstwo Obrony Narodowej, 1983.
Przemyśl WP 63079 - Wiedeń 1683 : dzieje kampanii i bitwy / Jan Wimmer; Wojskowy Instytut Historyczny im. Wandy Wasilewskiej. - Warszawa : Ministerstwo Obrony Narodowej, 1983.
Przemyśl WP 100562 - Diariusz medyczny z wyprawy wiedeńskiej roku 1683 / po trzystu latach odtworzony przez Emila Bardysza. - Warszawa : Ministerstwo Obrony Narodowej, 1984.
Przemyśl WP 6474/b - Rzeczpospolita w okresie odsieczy wiedeńskiej 1683 / Andrzej Sowa. - Wrocław : Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1984.
Przemyśl WP 6718/b - Odsiecz wiedeńska 1683 roku / Jan Wimmer. - Warszawa : "Interpress", 1983.
Przemyśl WP 65091 - Listy okresu odsieczy wiedeńskiej / Maria Kazimiera i Jan Sobiescy ; [wstęp Zbigniew Wójcik]. - Warszawa : "Czytelnik", 1983.
Przemyśl WP 101800 - Zintegrowana Platforma Edukacyjna
- YouTube - Bitwa pod Wiedniem w 1683 r. Odsiecz, która ocaliła Europę
- YouTube - Odsiecz wiedeńska. Ratunek dla chrześcijańskiej Europy