Jan Matejko, "Astronom Kopernik, czyli rozmowa z Bogiem",1872 r. Domena publiczna. Źródło: https://commons.wikimedia.org
19 lutego 1473 roku w Toruniu urodził się najznamienitszy z polskich astronomów Mikołaj Kopernik, który „wstrzymał Słońce i ruszył Ziemię”. Do największych zainteresowań Mikołaja należały: astronomia, matematyka, medycyna, ekonomia, kartografia i prawo kanoniczne.
Jego ojciec, również Mikołaj, mógł nazywać się Niclas Coppernick lub Koppernig i był bogatym kupcem przybyłym z Krakowa. Po śmierci ojca, Mikołaj trafił pod opiekę wuja - kanonika Łukasza Watzenrode (późniejszego biskupa warmińskiego). Dzięki niemu Kopernik nie tylko ukończył toruńską szkołę parafialną, ale także studiował w Akademii Krakowskiej (1491-95). W 1496 roku wyjechał kontynuować naukę do Bolonii, poświęcając się studiom z dziedziny prawa kanonicznego. Następnie odbywał praktyki w Rzymie, redagując materiały kancelarii papieskiej w 1500 roku. Wkrótce przyszedł czas na studia w Padwie, tym razem medyczne. Zainteresował się tam astronomią, docierając do źródeł starożytnych, mówiących o sferycznej budowie Ziemi.
Prawdopodobnie już w 1515 r. powstała rozprawa De revolutionibus orbium coelestium (O obrotach sfer niebieskich), w której przedstawił wszechświat jako zgeometryzowaną przestrzeń ograniczoną nieruchomą sferą niebieską, w środku której znajduje się Słońce, a wokół niego na materialnych orbitach obracają się planety. Jednak przez ostrożność Kopernik czekał z opublikowaniem dzieła aż do 1543 r. i zadedykował je papieżowi Pawłowi III. Pierwszy egzemplarz Kopernik dostał już na łożu śmierci. Uczony zmarł 24 maja 1543 roku we Fromborku na skutek wylewu krwi do mózgu. Jego ciało złożono pod posadzką w katedrze fromborskiej.
Teoria Kopernika była rewolucyjna nie tylko w dziedzinie astronomii, ale widnieje na postrzeganie ogólnych miejsc człowieka we wszechświecie, ze względu na to, że skutkami: zarówno filozoficznymi, religijnymi, jak i politycznymi. W latach 1616-1822 dzieło Kopernika usunięteo się na indeksie ksiąg zakazanych, zwanych inaczej księgami zatrutymi.
Obecnie rękopis dzieł przechowywanych jest w Bibliotece Jagiellońskiej. W dowód uznania zasługi, w 537. rocznicę narodzin Kopernika, Międzynarodowa Unia Chemii Czystej i Stosowanej nazwy jeden z pierwiastków na cześć astronoma- copernicium (Cn). Zaś w roku 1965 roku wizerunek Mikołaja Kopernika powstał na banknocie wyprodukowanym przez Narodowy Bank Polski.
Wybrane źródła informacji:
- Mikołaj Kopernik / Stanisław Grzybowski. - Wyd. 2. - Warszawa : "Książka i Wiedza", 1973.
Przemyśl GP 18813 - Mikołaj Kopernik : życie i działalność naukowa : z portretem Mikołaja Kopernika / napisał Henryk Merczyng. - Petersburg: Księgarnia K. Grendyszyńskiego, 1898.
Przemyśl BP 1353 - Mikołaj Kopernik: życie i twórczość / Eugeniusz Rybka. - Warszawa ; Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973.
Przemyśl BP 3569 - Mikołaj Kopernik wielki uczony Odrodzenia / Henryk Barycz. - Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1953.
Przemyśl GP 1893 - Prywatne życie Mikołaja Kopernika / Jerzy Sikorski. - Wyd. 3 jasne. ja uzup. - Warszawa: Prószyński i S-ka, 1995.
Przemyśl GP 86232 - You Tube: Ojciec współczesnej astronomii - Mikołaj Kopernik
