Przemyśl

80. rocznica wybuchu powstania w getcie warszawskim

Przemyśl

Wybuch powstania w getcie warszawskim - 19 kwietnia 1943 r.

Żydowska ludność cywilna schwytana podczas tłumienia powstania. Oryginalny niemiecki podpis: „Siłą wyciągnięci z bunkrów” (fotografia z raportu Stroopa). Żródło: pl.wikipedia.org (domena publiczna)

Żydowska ludność cywilna schwytana podczas tłumienia powstania.
Oryginalny niemiecki podpis: „Siłą wyciągnięci z bunkrów” (fotografia z raportu Stroopa).
Źródło: pl.wikipedia.org (domena publiczna)



Żeby pamiętał świat... I pamiętali ludzie.
 

Powstanie w warszawskim getcie wybuchło 19 kwietnia 1943 roku, w wigilię żydowskiego święta Pesach. Była to pierwsza tak duża akcja na terenie okupowanej Polski, ale też pierwsze miejskie powstanie w okupowanej przez Rzeszę Europie.

Najważniejszą przyczyną powstania w getcie była tzw. akcja „Reinhardt”, czyli plan likwidacji ludności żydowskiej na terytorium okupowanej Polski w ramach tzw. „ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej” (wielka akcja wysiedleńcza, czyli likwidacja warszawskiego getta - rozpoczęła się już 22 lipca 1942 r.). W trakcie paru miesięcy ok. 75% mieszkańców getta zostało wywiezionych i zamordowanych w obozie zagłady w Treblince.

Powstanie zostało zorganizowane przez dwie konspiracyjne organizacje działające w warszawskim getcie- Żydowską Organizację Bojową i Żydowski Związek Wojskowy. Ich członkowie wspierani przez Gwardię Ludową i AK chwycili więc za broń. Powstańcy wiedzieli jednak, że nie mają szans wygrać z Niemcami. Ich celem było pokazanie światu, że Żydzi wciąż walczą, a Niemców można zranić. Chodziło o honorową śmierć i godność żydowskiego narodu.

Symbolem ostatecznego upadku getta było wysadzenie gmachu Wielkiej Synagogi (ul. Tłomackie), do którego doszło 16 maja 1943 r. W ciągu trwającego 27 dni powstania zginęło ok. 7 000 Żydów, ponad 6 000 spłonęło żywcem, ok. 50 000 wywieziono do obozów zagłady.

Ich pamięć czcimy każdego roku 19. kwietnia w dzień rozpoczęcia zrywu.

Od kilku lat symbolem pamięci o powstaniu w getcie są papierowe żonkile. Akcję zainicjowało Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Żonkil kojarzy się z żydowską gwiazdą Dawida, ale ma symbolizować przede wszystkim pamięć o walce powstańców. To właśnie te kwiaty co roku w rocznice powstania miał składać Marek Edelman (jeden z przywódców powstania w getcie warszawskim) pod pomnikiem Bohaterów Getta w Warszawie.


  
Wybrane źródła informacji:

Autor: Agnieszka Biedroń