Pierwsze wolne wybory 1991 r.

Przemyśl

Pierwsze po II wojnie światowej prawdziwie wolne wybory  - 27 października 1991 r.

Wybory parlamentarne do Sejmu I kadencji i Senatu II kadencji, które odbyły się w Polsce 27 października 1991 roku.

W następstwie samorozwiązania Sejmu Kontraktowego, w październiku 1991 roku przeprowadzono pierwsze całkowicie wolne wybory do Sejmu. W kampanii przedwyborczej wzięło udział ponad sto ugrupowań politycznych. Aż 29 dostało się do Sejmu. Powodem takiego rozdrobnienia politycznego były zapisy nowej ordynacji wyborczej, która nie przewidywała progów zaporowych.

Wybory parlamentarne w Polsce w 1991 roku zwyciężyła Unia Demokratyczna uzyskując 12,32% głosów, następny był Sojusz Lewicy Demokratycznej (11,99%), Wyborcza Akcja Katolicka (8,74%), Porozumienie Obywatelskie Centrum (8,71%), Polskie Stronnictwo Ludowe Sojusz Programowy (8,67%), Konfederacja Polski Niepodległej (7,5%), Kongres Liberalno-Demokratyczny (7,49%), Porozumienie Ludowe (5,47%), Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” (5,05%), Polska Partia Przyjaciół Piwa (3,27%), Chrześcijańska Demokracja (2,36%), Unia Polityki Realnej (2,26%) Solidarność Pracy (2,06%), Stronnictwo Demokratyczne (1,42%), Mniejszość Niemiecka (1,18%), Partia Chrześcijańskich Demokratów (1,12%). Łącznie do sejmu weszło 29 komitetów, w tym 11 z jednym posłem. Spowodowało to duże rozdrobnienie polskiej sceny politycznej. Frekwencja wyborcza wyniosła 43,2 %.Rozdrobnienie polityczne znacząco utrudniało prace parlamentu. Po długich negocjacjach na temat utworzenia koalicji, w grudniu 1991 r. został wyłoniony rząd Jana Olszewskiego( Porozumienie Centrum). Wybory do Senatu przeprowadzone zostały według systemu większościowego - mandaty uzyskiwali kandydaci, którzy otrzymali największą liczbę głosów. W województwach wybierano po 2-3 senatorów. W wyniku wyborów w izbie senatorskiej zasiedli przedstawiciele kilkunastu partii i grup politycznych, m.in. z Unii Demokratycznej (21 mandatów), NSZZ Solidarność (11), Wyborczej Akcji Katolickiej (9) czy Porozumienia Centrum (9).

Parlament przetrwał niecałe dwa lata. W wyniku uchwalenia wotum nieufności dla rządu Hanny Suchockiej, w maju 1993 roku prezydent rozwiązał Sejm.


Wybrane źródła informacji:

  • Kampania Unii Demokratycznej w 1991 roku na tle innych partii / Wojciech Pierściński (Uniwersytet Wrocławski. Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych. Instytut Historyczny). W: Poszerzamy horyzonty : monografia. T. 19 cz. 1. S. 345-350.
  • Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej : [ustawa z dnia 28 czerwca 1991 r.].
  • Pierwsze demokratyczne wybory parlamentarne 27 XI 1991 : katalog wystawy / Marek Kietliński. Białystok : Wydawnictwo Prymat Mariusz Śliwowski, 2016.
  • ZWybory parlamentarne 1991 i 1993 / Grzegorz Węcławowicz, Andrzej Jarosz, Przemysław Śleszyński ; Polska Akademia Nauk. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego. Warszawa : PAN. IGiPZ, 1998.
  • Wybory parlamentarne 1991 i 1993 a polska scena polityczna / pod red. Stanisława Gebethnera ; Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk. Warszawa : Wydaw. Sejmowe : Kancelaria Sejmu, 1995.
  • Wybory'91 a polska scena polityczna : praca zbiorowa / pod red. Stanisława Gebethnera i Jacka Raciborskiego ; aut. Anna Banaszkiewicz [et al.] ; Instytut Nauk Politycznych UW [Uniwersytetu Warszawskiego]. Instytut Studiów Politycznych PAN [Polskiej Akademii Nauk]. Warszawa : Wydaw. Fundacji Inicjatyw Społecznych "Polska w Europie", 1992.
  • Wybory '91 / Inka Słodkowska. Warszawa : Wydawnictwo Sejmowe, 2011.
  • Wybory parlamentarne 1991 / Antoni Dudek. W: Arcana : kultura, historia, polityka. 1233-6882. 1997, nr 2, s. 26-42.
  • Wybory 1991 : programy partii i ugrupowań politycznych / pod red. Inki Słodkowskiej ; Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk. Warszawa : ISP. PAN, 2001.
  • Zintegrowana Platforma Edukacyjna

Autor: Marzena Fiołek