Jerzy Kossak, Cud nad Wisłą, 1930 r. Domena publiczna. Źródło: https://bliskopolski.pl
Święto Wojska Polskiego- ustanowione na pamiątkę zwycięskiej Bitwy Warszawskiej, stoczonej w czasie wojny polsko-bolszewickiej 1920 roku.
Bitwa rozpoczęła się 13 sierpnia, kiedy to wojska Armii Czerwonej, dowodzone przez Michaiła Tuchaczewskiego, zbliżyły się do Warszawy. Oddziały Wojska Polskiego pokonały nacierające wojska radzieckie tzw. frontu zachodniego.
Kluczową rolę w zwycięstwie odegrał manewr Wojska Polskiego, zrealizowany według planu Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych Józefa Piłsudskiego. 15 sierpnia 1920 r. w godzinach nocnych pierwsze oddziały 21 Dywizji Górskiej rozpoczęły forsowanie Wieprza pod Kockiem. Kontrofensywa doprowadziła do odparcia wojsk Armii Czerwonej na przedpolach Warszawy. Działania wojsk polskich wymusiły cofanie się Armii Czerwonej na wschód, w wyniku czego poniosła ona znaczne straty. Od tego momentu przez kolejne tygodnie Wojsko Polskie pozostawało w permanentnej ofensywie. Siły polskie przeszły do działań pościgowych, odnosząc kolejne zwycięstwa.
Bitwa Warszawska, zwana często Cudem nad Wisłą, miała dla Polski ogromne znaczenie. Dała Polakom szansę na doprowadzenie wojny z bolszewikami do zwycięskiego końca i ocalenie niepodległości. Posiadała także wymiar moralny. Po raz pierwszy od zmierzchu I Rzeczpospolitej, Wojsko Polskie odniosło samodzielne, wielkie zwycięstwo nad siłami zbrojnymi potężnego do niedawna zaborcy, który krwawo stłumił trzy powstania narodowe.
Zdaniem brytyjskiego polityka i dyplomaty Edgara D’Abernon bitwa warszawska była jedną z osiemnastu przełomowych bitew w historii świata. Przywódca bolszewików Włodzimierz Lenin nazwał ją „ogromną porażką” swoich sił.
Cud nad Wisłą- twórcą tego sformułowania był Stanisław Stroński, filolog romanista, publicysta i polityk związany z ruchem narodowym. Utworzył je przez analogię do Cudu nad Marną- dramatycznego położenia Francji w czasie I wojny światowej we wrześniu 1914 roku, kiedy to nieoczekiwane odparcie wojsk niemieckich z przedpola Paryża nazwano Cudem nad Marną.
Wybrane źródła informacji:
- Cud nad Wisłą [Film] : film dokumentalny / scen. i reż. Krzysztof Nowak-Tyszowiecki. - Warszawa : Instytut Pamięci Narodowej, 2008.
Przemyśl WP 812/E/fe - Cud nad Wisłą : w 70 rocznicę bitwy warszawskiej / oprac. Jan Rak ; zdjęcia Archiwum Agencji, Archiwum Dokumentacji Mrchanicznej. - Warszawa : Agencja Foto-Edytor, 1990.
- Historia. Cz. 5 [Film]. - Warszawa : "Nauka"S. A, [ok. 1991].
Przemyśl WP 104/KV - Bitwa Warszawska / Marian Kukiel. - Białystok : "Totus", 1991.
Przemyśl WP 111458 - Bitwa Warszawska 1920 / Tymoteusz Pawłowski. - Wydanie I. - Warszawa : Wydawnictwo SBM, 2020.
Jarosław WJ 57778 - Bitwa Warszawska : 1920 - rok niezwykły, rok zwyczajny / Janusz Osica, Andrzej Sowa. - Poznań : Zysk i S-ka, cop. 2011.
Przemyśl WP 104065 - Muzeum Historii Polski - film "Bitwa Warszawska 1920-2020"
- Zintegrowana Platforma Edukacyjna - "Bitwa Warszawska 1920"
- YouTube - film "Bitwa Warszawska 1920 - 18. przełomowa bitwa w historii świata"
- YouTube - film IPN "Bitwa Warszawska 1920"