Struktura Polskiego Państwa Podziemnego. Źródło: Muzeum Armii Krajowej
14 lutego 1942 r. na rozkaz Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych gen. Władysława Sikorskiego utworzono Armię Krajową. Ma to wielkie znaczenie symboliczne. Armia Krajowa przejęła rolę Związku Walki Zbrojnej, który powstał w 1939 roku. Jednak przekształcenie ZWZ w AK było czymś więcej niż oficjalną zmianą nazwy. Ta decyzja odzwierciedla coś ważniejszego. Ideą było podkreślenie znaczenia sił zbrojnych w kraju, które od tego czasu stały się podziemnym Wojskiem Polskim. Powstanie AK jest wydarzeniem historycznym, które zjednoczyło prawie wszystkie zbrojne grupy konspiracyjne. Pierwszym dowódcą Armii Krajowej został gen. Stefan Rowecki "Grot", naczelny dowódca ZWZ.
W czasie II wojny światowej Armia Krajowa była największą podziemną armią w Europie, zorganizowaną do walki z niemieckim i sowieckim okupantem. W 1944 r. jej liczba przekroczyła 350 tys. Wśród zaprzysiężonych żołnierzy było ok. 10 tys. oficerów i ok. 35-40 tys. ochotników walczących w oddziałach leśnych.
Bitwy rozwijały się na skalę niespotykaną w żadnym innym kraju okupowanej Europy. AK znana jest z szerokiej gamy działań: wywiadu, kontrwywiadu, sabotażu, niezależnej propagandy, posłańców i łączności radiowej, szkolenia personelu, legalizacji, pozyskiwania broni, produkcji środków bojowych, konspiracji w jeńcach wojennych i obozach zagłady. W walce o wolność armia poniosła ogromne straty- do końca 1944 r. życie straciło około 100 tysięcy żołnierzy.
AK przeszła do historii jako przykład jedności Polaków w walce o wolność Ojczyzny. Przede wszystkim jednak jej działanie bez potwierdzenia dowiodły, że „jeszcze Polska nie zginęła”. Wyraża to godło Polski Walczącej- symbol nadziei na odzyskanie wolności i wiary w ostateczne zwycięstwo.
Armię Krajową rozwiązał 19 stycznia 1945 r. gen. Leopold Okulicki „Niedźwiadek”, nakazując jednak żołnierzowi zachowanie gotowości i kontynuowanie działalności „w duchu przywrócenia pełnej niepodległości kraju i ochrony narodu polskiego przed zagładą”.
Wybrane źródła informacji:
- Powołanie Armii Krajowej – Muzeum Wojska Polskiego
- Armia Krajowa. Geneza i działalność - Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku
- Armia Krajowa – armia inna niż wszystkie – IPN
- Armia Krajowa - leczenie siły zbrojnej polskiego podziemia / Grzegorz Jasiński // Mówią Wieki. - 2021, nr 7, s. 34-37.
- Armia Krajowa / Bogusław Kubisz. - Warszawa : Edipresse-Kolekcje : Bellona, cop. 2015.
Przemyśl GP 111354 - Armia Krajowa: piony wywiadu i dywersji / Piotr Matusak. - Warszawa : Bellona : De Agostini Polska, 2014.
Przemyśl GP 110069 - Rozwiązanie Armii Krajowej i proces szesnastu / Michał Siedziako. - Warszawa : Edipresse-Kolekcje : Bellona, cop. 2019.
Przemyśl GP 113886 - Wywiad Armii Krajowej / Robert Szcześniak. - Warszawa : Edipresse-Kolekcje : Bellona, cop. 2016.
Przemyśl GP 111365
