Posłowie i senatorowie podczas głosowania nad przyjęciem nowej konstytucji. Fot. Agencja Gazeta. Źródło: www.rp.pl
W trosce o byt i przyszłość naszej Ojczyzny,
odzyskawszy w 1989 roku możliwość suwerennego i demokratycznego
stanowienia o Jej losie,
my, Naród Polski - wszyscy obywatele Rzeczypospolitej […]
ustanawiamy Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej
jako prawa podstawowe dla państwa […]
[fragmenty preambuły Konstytucji RP]
2 kwietnia 1997 r. Zgromadzenie Narodowe uchwaliło Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej- najwyższy akt prawny (ustawa zasadnicza). 25 maja została ona przyjęta przez Polaków w referendum, a 16 lipca podpisana przez Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego oraz opublikowana w Dzienniku Ustaw 1997 nr 78 poz. 483.
Konstytucja zaczęła obowiązywać 17 października 1997 r. Na nową ustawę zasadniczą trzeba było więc czekać ponad 7 lat od ustrojowego i politycznego przełomu roku 1989. W ciągu 25 lat jej obowiązywania, mimo wielu debat na temat jej stosowania i postulatów zmian, tylko 2 razy była nowelizowana.
Według konstytucji Polska jest dobrem wspólnym wszystkich obywateli, demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej. Władza zwierzchnia należy do narodu, który sprawuje władzę przez swoich przedstawicieli lub bezpośrednio. Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej (Sejm i Senat), wykonawczej (prezydent, rząd) i sądowniczej (sądy i trybunały). Konstytucja stanowi, że Senat rozpatruje ustawy uchwalane przez Sejm, ma prawo inicjatywy ustawodawczej i decydujący głos w obsadzie ważnych organów państwa, m.in. Rzecznika Praw Obywatelskich, prezesa Najwyższej Izby Kontroli.
Konstytucję RP rozpoczyna preambuła autorstwa byłego premiera i członka Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego Tadeusza Mazowieckiego. Mowa w niej o suwerennym i demokratycznym państwie, odwołującym się do chrześcijańskiego dziedzictwa i systemu wartości o charakterze uniwersalnym. W preambule określono też podstawowe zasady funkcjonowania wspólnoty- równość wobec prawa, poszanowanie wolności i sprawiedliwości, współdziałanie władz i dialog społeczny, solidarność z innymi członkami wspólnoty. Jako źródło praw podstawowych wskazano godność człowieka.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej oprócz preambuły składa się z 243 artykułów, które znajdują się w obrębie trzynastu rozdziałów.
Wybrane źródła informacji:
- Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. - Warszawa : Kancelaria Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, 1997.
Przemyśl WP 14201/b, 10573/b ; Lubaczów WL 1931 B - Prace konstytucyjne w latach 1997-2007 / Ryszard Chruściak. - Warszawa : Wydawnictwo Sejmowe, 2009.
Przemyśl WP 111937, WP 111518 ; Jarosław WJ 56756, 56798 ; Przeworsk WK 53057 ; Lubaczów WL 50594 - Jak uchwalono konstytucję w III RP?
- Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. - tekst ujednolicony
