Podkarpackie
Biblioteki
Pedagogiczne

Bank Polski był carską instytucją rządową powołaną 29 stycznia 1828 r. z funduszy państwowych i posiadającą własną osobowość prawną dekretem cara rosyjskiego zaborcy Mikołaja I. Był nim genialny włoski architekt Antonio Corazzi. Plac Bankowy nosi również nazwę od pierwotnej lokalizacji banku. Pierwszym prezesem Banku Polskiego był hrabia Ludwik Jelski.

Założycielem banku był książę Ksawery Drucki-Lubecki, minister finansów Królestwa Polskiego. Był niezwykle surowym mężem stanu, ale jego działalność powiększała budżet królestwa. Wprowadził politykę oszczędnościową, zmniejszył zaległości podatkowe, nałożył podatki pośrednie na niektóre podstawowe artykuły pierwszej potrzeby, rozszerzył monopol państwa na sól i wyroby tytoniowe oraz wspierał programy poszukiwania soli. W ten sposób eliminował deficyt, a nawet zapewniał budżetowi nadwyżkę, którą można było przeznaczyć na inwestycje. Zapewniał również Polsce zewnętrzny rynek zbytu i zabezpieczał go przed zagraniczną konkurencją.

Bank Polski to agencja rządowa posiadająca własną osobowość prawną. Miał on prawo emisji banknotów do wysokości kapitału zakładowego (początkowo 30 mln zł, od 1834 do 42 mln rubli, od 1841 do 8 mln rubli, czyli ok. 53 mln zł), udzielania pożyczek krótkoterminowych i długoterminowych oraz obsługiwania kredytów zagranicznych. Najważniejszym celem banku było wspieranie działalności przemysłowej i handlowej w Królestwie Polskim. Dlatego finansował budowę dróg utwardzonych, rozwój rządowego górnictwa i kolei, rozwój handlu zagranicznego oraz realizację ważnych inwestycji gospodarczych.

W 1869 r., kilka lat po powstaniu styczniowym, Bank Polski został przyłączony do rosyjskiego Ministerstwa Finansów w Petersburgu. Rok później instytucji odmówiono nie tylko prawa do emisji banknotów, ale także prawa do udzielania pożyczek długoterminowych. Ostateczna likwidacja nastąpiła w 1886 r., a aktywa Banku Polskiego przejął Bank Państwowy Rosji.

W 2009 roku, z okazji 180. rocznicy powstania pierwszego Banku Polskiego, wyemitowano okolicznościową złotą monetę o nominale 200 złotych, przedstawiającą wizerunek księcia Ksawerego Druckiego-Lubeckiego.