Aleksander Fredro – patron roku 2023

Rzeszów

Jednym z patronów mijającego 2023 roku jest Aleksander Fredro.
Z okazji 230 rocznicy urodzin przypominamy sylwetkę wybitnego poety i twórcy polskiej komedii.

WCAG do prezentacji: 

Slajd 1.
Tekst: 230. rocznica urodzin Aleksandra Fredry – patrona roku 2023

Slajd 2
Prezentuje 1 fotografię Aleksandra Fredry.
Tekst:  Aleksander Fredro urodził się 20 czerwca 1793 roku w Suchorowie pod Przemyślem w bogatej rodzinie szlacheckiej, niegdyś senatorskiej. Już jako szesnastolatek wstąpił do Armii Księstwa Warszawskiego dowodzonej przez księcia Józefa Poniatowskiego i aż do 1814 roku był oficerem wojsk napoleońskich. Walczył pod Dreznem i Lipskiem, uczestniczył w tragicznej wyprawie pod Moskwę, po czym zbiegł z rosyjskiej niewoli w przebraniu wieśniaka. Za męstwo w walkach został odznaczony Złotym Krzyżem Orderu Virtuti Militari, a przez cesarza Napoleona Bonaparte - Orderem Legii Honorowej.

Slajd 3.
Prezentuje fotografię Pałacu Fredrów  w Wiszni zbudowanego w 1835 roku przez Aleksandra Fredrę.
Tekst: Po powrocie do Ojczyzny Fredro zamieszkał w Beńkowej Wiszni. Był samoukiem. Zaczął tworzyć jako dojrzały mężczyzna, po trzydziestce. Został członkiem Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, był posłem Galicyjskiego Sejmu Krajowego, członkiem Lwowskiej Rady Narodowej i Akademii Umiejętności. Pod koniec życia Fredro objął dowództwo kampanii polskiej w czasie Wiosny Ludów. Jako deputowany do Sejmu Stanowego zajmował się sprawami teatrów i bibliotek Ossolińskich. Aleksander Fredro zmarł 15 lipca 1876 roku we Lwowie.

Slajd 4.
Tekst: Twórczość Aleksandra Fredry. Aleksander Fredro to twórca oryginalnej polskiej komedii. Doskonale znał teatr europejski i jego tradycje, do których świadomie nawiązywał w swojej twórczości. Napisał kilkadziesiąt utworów scenicznych: jednoaktówek i komedii wieloaktowych, fars, grotesek i wodewilów, które szybko trafiały na sceny teatrów: lwowskiego, warszawskiego i krakowskiego.

Slajd 5.
Tekst: Twórczość Aleksandra Fredry. Jego debiutem scenicznym była jednoaktówka „Intryga naprędce, czyli nie ma złego bez dobrego” - powstała w 1815 roku, a pierwszy raz wystawiona w 1817 roku. W 1818 roku Fredro napisał swoją pierwszą komedię pt. „Pan Geldhab”. Jednym z najbardziej znanych dzieł pisarza są „Śluby panieńskie, czyli Magnetyzm serca”. Pierwsza wersja tej pięcioaktowej komedii wierszem została napisana w 1827 roku, ostateczna – pięć lat później. Jedną z ważnych pozycji w kanonie polskiej literatury jest też „Zemsta”, napisana prawdopodobnie w 1833 roku. W twórczości Fredry ważne miejsce zajmują również „Damy i huzary”, „Pan Jowialski” czy „Dożywocie”.

Slajd 6.
Tekst: Twórczość Aleksandra Fredry. Aleksander Fredro znany jest także jako twórca bajek i wierszy dla dzieci, takich jak: „Małpa w kąpieli”, „Paweł i Gaweł” oraz „Osiołkowi w żłoby dano”. Jest również autorem pamiętników z epoki napoleońskiej pt. „Trzy po trzy”, uznanych za klasykę literatury wspomnieniowej.
Zamieszczono Wiersz :
Paweł i Gaweł
Paweł i Gaweł w jednym stali domu,
Paweł na górze, a Gaweł na dole;
Paweł spokojny, nie wadził nikomu.
Gaweł najdziksze wymyślał swawole.
Ciągle polował po swoim pokoju:
To pies, to zając – między stoły, stołki,
Gonił, uciekał, wywracał koziołki,
Strzelał i trąbił, i krzyczał do znoju.
Znosił to Paweł, nareszcie nie może;
Schodzi do Gawła i prosi w pokorze:
„Zmiłuj się waćpan, poluj ciszej nieco,
Bo mi na górze szyby z okien lecą!”
A na to Gaweł: „Wolnoć Tomku,
W swoim domku.”
Cóż było mówić? Paweł ani pisnął,
Wrócił do siebie i czapkę nacisnął.
Nazajutrz Gaweł jeszcze smacznie chrapie,
A tu z powały coś mu na nos kapie.
Zerwał się z łóżka i pędzi na górę.
Stuk, puk! – zamknięto. Spogląda przez dziurę
I widzi… cały pokój w wodzie,
A Paweł z wędką siedzi na komodzie.
„Co waćpan robisz?” „Ryby sobie łowię”
„Ależ mospanie, mnie kapie po głowie!”
A Paweł na to: „Wolnoć, Tomku,
W swoim domku.”
Z tej to powiastki morał w tym sposobie:
Jak ty komu, tak on tobie
 
Slajd 7.
Tekst: Prezentacja wybranych dzieł pisarza  z zasobów Czytelni Czasopism i Zbiorów Chronionych  Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej  w Rzeszowie

Slajd 8.
Prezentuje fotografię książki ze zbiorów PBW w Rzeszowie.
Cudzoziemczyzna : komedia w trzech aktach wierszem / Aleksander Fredro ; oprac. Stanisław Windakiewicz. - Kraków : Krakowska Spółka Wydawnicza [1927].

Slajd 9.
Prezentuje fotografię książki ze zbiorów PBW w Rzeszowie.
Komedye. T. 1-3 / Aleksander Fredro ; poprzedzone wstępem przez Piotra Chmielowskiego. - Warszawa : własność, nakład i druk S. Lewentala 1898.

Slajd 10.
Prezentuje fotografię książki ze zbiorów PBW w Rzeszowie.
Śluby panieńskie / Aleksander Fredro ; opracował Eugenjusz Kucharski. - Kraków : Krakowska Spółka Wydawnicza, ([Kraków] : W. L. Anczyc). 1924

Slajd 11.
Prezentuje fotografię stron tytułowych książek ze zbiorów PBW w Rzeszowie.
Komedje. T. 1-6 / Aleksander Fredro ; tekst opracował, wstępem i objaśnieniami zaopatrzył Eugenjusz Kucharski. - Lwów : Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo, (Lwów : Drukarnia Zakładu Narodowego im. Ossolińskich pod zarz. Adama Wierzbickiego), 1926

Slajd 12.
Prezentuje fotografię książki ze zbiorów PBW w Rzeszowie.
Nieznany zbiór poezji : z autografu Bibl. Ord. Krasińskich R. 5249 / Fredro Aleksander. - Kraków :Towarzystwo Miłośników Książki, 1929.

Slajd 13.
Tekst: Opracowanie twórczości – artykuły z czasopism w wyborze.
Człowiek nie jest śmieszny i godny politowania... : (propozycje pracy z lekturą) / Dorota Nalepa.// Język Polski w Gimnazjum. - 2004/2005, nr 3, s. 47-53. Fredro : nieprzyzwoity romantyk / Manula Kalicka.// Polityka. - 2013, nr 25, s. 90-92.Fredro i człowiek (nie)pokorny / Izabella Łukasik.// Język Polski w Gimnazjum. - 2014/2015, nr 4, s. 7-16.M o ć. Dyndalskiego teoria sztuki pisania i komunikacji pisemnej / Kordian Bakuła.//W: Kształcenie językowe w dobie kultury masowej polisensorycznej. - Rzeszów : Uniwersytet Rzeszowski, 2010. - S. 70-78.Napoleon Bonaparte we wspomnieniach Aleksandra Fredry / Joanna Gołębiewska.// Wiadomości Historyczne. - 2019, nr 2, s. 43-46.Sposób na "Zemstę" Aleksandra Fredry / Zuzanna Krótki.// Język Polski w Szkole Podstawowej. - 2018/2019, nr 1, s. 7-60.

Slajd 14.
Tekst: Opracowanie twórczości – artykuły z czasopism w wyborze.
W kręgu przeciwności - bohaterowie "Zemsty": Cześnik Raptusiewicz i Rejent Milczek : (projekt lekcji) / Halina Marek.// Język Polski w Gimnazjum. - 2004/2005, nr 3, s. 43-46.Zemsta nie musi być nudna / Beata Surdej.// Język Polski w Gimnazjum. - 2006/2007, nr 1, s. 27-36.Zemsta - uczy i bawi : konkurs czytelniczy / Lucyna Stachowiak.// Biblioteka w Szkole. - 2007, nr 11, s. 21.Zgryzoty osiołka. Aleksander Fredro z bliska : scenariusz zajęć dla uczniów szkół ponadpodstawowych / Beata Kania. - 2023.// Biblioteka w Szkole. - 2023, nr 4, s. 36-37.Złote myśli hrabiego Fredry : scenariusz słowno-muzyczny w 230. rocznicę śmierci komediopisarza (15 lipca 2006 r.) / Barbara Wanda Jachimczak.// Biblioteka w Szkole. - 2006, nr 6, s. 10-11

Slajd 15.
Tekst: Dziękujemy
 
 

Autor: PBW