W auli im. Łukasza Cieplińskiego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego w Rzeszowie, w dniu 6 lutego br. odbyła się konferencja „Szkolne gry towarzyskie w pokoju nauczycielskim: budowanie relacji w zespole. Organizatorami konferencji była Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Rzeszowie i Kuratorium Oświaty w Rzeszowie.
Otwarcia dokonał Pan Jerzy Cypryś, Wiceprzewodniczący Semiku Województwa Podkarpackiego. Moderatorem konferencji była Pani Beata Michałuszko, dyrektor Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Rzeszowie.
W konferencji udział wzięli dyrektorzy szkół i placówek oświatowych, nauczyciele, przedstawiciele Jednostek Samorządu Terytorialnego z Rzeszowa, powiatu rzeszowskiego oraz powiatów ościennych, w których Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Rzeszowie prowadzi swoje filie. W gronie zacnych gości znaleźli się Pan Jerzy Borcz Przewodniczący Sejmiku Województwa Podkarpackiego, Pan Marek Sitarz Wicestarosta Rzeszowski, Pani Barbara Pelczar-Białek Dyrektor Departamentu Edukacji, Nauki i Sportu, Pan Mirosław Kapinos Naczelnik Wydziału Edukacji Urzędu Miasta w Mielcu, Pani Bogusława Buda Przewodnicząca Komisji Międzyzakładowej NSZZ "Solidarność" Pracowników Oświaty i Wychowania, Pani Bożena Pasieka Dyrektor Wydziału Jakości i Zarządznia Edukacją Kuratorium Oświaty w Rzeszowie, Pani Małgorzata Nowińska-Zgurska Kierownik Oddziału Jakości i Zarządzania Edukacją Kuratorium Oświaty w Rzeszowie.
Wykład inaugurujący zatytułowany „Tajniki międzyludzkich relacji w zespole – nowa rzeczywistość, stare dylematy”, wygłosił Prof. dr hab. Aleksander Bobko. W treści odniósł się do przemian zachodzących we współczesnych rodzinach. Definiując „pokolenie singli z wyboru”, zastępujące stopniowo tradycyjną rodzinę, postawił ważne pytania: jak w takich realiach edukować, czego uczyć, do jakich wartości wychowywać, co dzisiaj jest wartością? Poszukując odpowiedzi analizował przemiany społeczne od Starożytności poczynając. Mówił - dzisiaj bycie singlem jest alternatywą dla rodziny i ta alternatywa wydaje się dla młodych ludzi bardziej atrakcyjna. W kontekście relacji kiedyś samotność, wykluczenie ze wspólnoty było karą. Dzisiaj staje się świadomym wyborem wielu młodych ludzi, manifestujących w ten sposób niezależność od społeczeństwa. Jak zmieniają się relacje międzyludzkie? Co powoduje, że człowiek czyni zło, niszczy relacje? Na te pytania odpowiedzi szukał w tekstach Kanta, Św. Augustyna, Księdze Rodzaju, Liście Św. Pawła do Rzymian. Część drugą wykładu Pan Profesor poświęcił wpływowi resentymentu na relacje w zespołach ludzkich. Przywołując F. Nietzchego i M. Schelera, zarysował genezę oraz zdefiniował pojęcie. Cytując obu filozofów wyjaśnił czym jest resentyment jak wpływa na atmosferę i relacje w zbiorowościach ludzkich. Literatura definiuje resentyment, jako utrwalony w psychice powtarzający się nawrót przeżywania określonej reakcji emocjonalnej, wymierzonej przeciwko drugiemu człowiekowi jest przyczyną dewastacji relacji. W praktyce jest urazą, gniewem, który ukształtował się we wnętrzu człowieka, na skutek nieprzyjaznych uczuć. Na resentymenty narażone są wszystkie grupy społeczne. Podsumowując według Pana Profesora antidotum na resentyment jest miłość a wychowanie do miłości jest sprawą najważniejszą. W sesji pytań s. Anna Telus Dyrektor Zespołu Szkół Ogólnokształcących im. Jana Pawła II Sióstr Prezentek, nawiązując do M. Schellera przywołała słowa filozofa, według których, człowiek może rozwinąć się duchowo tylko wtedy gdy przekroczy siebie. Pytanie siostry brzmiało, jak zdobyć tę siłę, która pozwala przekroczyć resentymenty i sięgnąć po miłość? Odpowiadając Profesor podkreślił wagę wychowania do wartości oraz zwrócił uwagę na trudności, które temu dzisiaj towarzyszą.
„Cały świat to scena, a ludzie na nim to tylko aktorzy. Każdy z nich wchodzi na scenę i znika, a kiedy na niej jest, gra różne role”. Sentencją Williama Shakespeara rozpoczęła swój wykład Pani Małgorzata Rauch Podkarpacki Kurator Oświaty zatytułowany „W teatrze życia szkolnego”. Wykorzystując metaforę teatru świata, do zobrazowania rzeczywistości szkolnej zaprosiła uczestników do głębszego zastanowienia nad rolami odgrywanymi przez nauczycieli i uczniów w przestrzeni szkoły w sali lekcyjnej i w pokoju nauczycielskim. Szkoła jest metaforyczną sceną gry, zmagania się uczniów i nauczycieli. Przeciąganie liny, rywalizacja – to zjawiska, które kształtują szkolną codzienność. Zapraszając uczestników do refleksji z perspektywy nauczyciela, postawiła ważne pytania o to: skąd bierze się potrzeba zakładania masek?, skąd bezradność, do której nie umiemy się przyznać?, co powoduje brak autentyczności w relacjach?, co wpływa na zaburzenie relacji w zespołach? Poszukując odpowiedzi posłużyła się swoim doświadczeniem szkoły w relacjach nauczyciel-uczeń, nauczyciel-nauczyciel. Wskazała również literaturę, z której warto czerpać szukając własnych odpowiedzi. Polecane tytuły to: Ken Ernst / Szkolne gry uczniów : jak sobie z nimi radzić; Eric Berne / W co grają ludzie? : psychologia stosunków międzyludzkich; Adele Faber, Elaine Mazlish / Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały - jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły: z posłowiem "Następne pokolenie" Joanny Faber (i inne tych aut.); Thomas Gordon / Wychowanie bez porażek w szkole (i in. tego autora). Wymienione tytuły znajdują się w zbiorach Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Rzeszowie oraz w jej powiatowych filiach. Podsumowując swoje wystąpienie zaakcentowała jak ważnym czynnikiem w komunikacji jest stosowanie się grupy do ustalonych zasad współpracy. Wykład zakończył fragment wiersza Edwarda Stachury pt. „Życie to jest teatr”.
Profesor Kazimierz Ożóg, który w tym roku „świętuje” 45-lecie swojej pracy na uczelniach wyższych wygłosił wykład „Zasady udanej komunikacji między osobami – spojrzenie językoznawcy”. Zwracając się do zebranych wyjaśnił czym jest akt porozumienia się ludzi. „Komunikacja językowa między osobami jest to otwarcie się na drugiego człowieka, radość ze spotkania, nadzieja na wymianę myśli”. Jako przykład dobrego przekazu treści wskazał Biblię, której przekaz treści cechuje język życzliwy, łagodny i oszczędny w słowach. Obraz dobrej komunikacji proponowany przez Biblię jest uniwersalny. Również nasza mowa do Innych wg Profesora, powinna być łagodna, życzliwa, empatyczna, nieobłudna, naznaczona troską o rozmówcę. Zrozumiałe dobre słowo, buduje osobę, wzmacnia więzi, nadaje sens życiu, pociesza, leczy, przynosi radość z bycia we wspólnocie. Dobre słowo buduje mosty i obala mury. I na odwrót, złe słowo – jak podkreśla Pismo św. – rani, zabija, zadaje ból, powoduje lęk, dezintegruje wspólnotę. Wznosi między ludźmi mury. W tym miejscu Pan Profesor zacytował cztery maksymy Herberta Gricea, które określają zasady skutecznego porozumiewania się, w myśl których powinno się:
- przekazywać komunikaty prawdziwe;
- podawać tyle informacji ile to konieczne;
- trzymać się tematu by to, co się mówi było relewantne, czyli na temat;
- wyrażać się poprawnie, ładnie, w sposób uporządkowany.
Do tych czterech maksym Profesor dodał jeszcze maksymę piątą – grzeczności Geoffreya Leecha, wg którego językowa grzeczność jest fundamentem, od której zależy powodzenie komunikacji między osobami. Konferencja pozostanie w naszej pamięci, jako spotkanie z którego wychodzimy z wieloma refleksjami i wskazówkami, jak powinniśmy się komunikować w zespołach oraz budować relacje w naszych miejscach pracy.
Po wyczerpaniu programu Pani Dyrektor Beata Michałuszko, z ramienia organizatorów podziękowała wszystkim uczestnikom za przyjęcie zaproszenia i obecność na konferencji. W ciepłych słowach wyraziła wdzięczność i podziękowanie Prelegentom za wygłoszone wykłady wręczając okolicznościowe kwiaty.
