Wielkanocne zwyczaje Lasowiaków

Rzeszów


WCAG do prezentacji: Wielkanoc Lasowiaków

 

Slajd 1

Obraz : Na slajdzie znajduje się jajko z namalowanym serduszkiem lasowiackim, leżące na lnianej tkaninie. Tło slajdu uzupełniają lasowiackie wzory

 

Slajd 2

Obraz : Na slajdzie znajdują się tradycyjne pisanki lasowiackie

Źródło :  muzeum etnograficzne

 

Tekst: Przygotowanie pisanek. Od poniedziałku zaczynano malować pisanki tzw. „piski” a powinna ich być cała kopa. Trzeba je było najpierw pokolorować, musiały być czarne, czerwone, zielone, żółte. Jaja najpierw gotowano, następnie studzono, a w końcu za pomocą pióra zamoczonego w wosku rysowano na skorupkach określone wzory, np. bazie albo falbanki. Jajka wkładano do gotującej się cebuli, aby pisanki nabierały brązowego koloru. Po całym procesie na skorupce zostawały białe wzory – ślady po wcześniej naniesionym wosku. Panny przygotowując koszyk, kładły pisanki na wierzchu, żeby były dobrze widoczne dla każdego. Jeśli dziewczyna miała chłopaka, to trzymała pisankę w ręku i dawała mu ją jak już była poświęcona.

 

Slajd 3

Obraz : Na slajdzie znajdują się zdjęcia: chaty lasowiackiej, wnętrze jej izby i tradycyjne swojskie wyroby

Źródło1 : trasadlabobasa

Źródło2 : travelpasja

Źródło3 : Canva

 

Tekst: Wielki Czwartek - Czysto w domu i zagrodzie. W środę, albo czwartek trzeba było zabić świnię, żeby mieć własna kiełbasę i szynkę. Już kilka dni przed Wielkim Czwartkiem zaczynano wielkie porządki. Gruntowne sprzątanie musiało objąć nie tylko dom, obejście, ale i budynki gospodarskie. Każdy kąt musiał być omieciony i oczyszczony.

 

Slajd 4

Obraz : Na slajdzie znajduje się grafika bochenka chleba i szklanki wody na liściach paproci

Źródło : Canva

 

Tekst: Wielki Piątek - Nie pożyczaj. W Wielki Piątek należało pamiętać o jednej, bardzo ważnej rzeczy - nie można było nikomu nic pożyczać, bo to wróżyło niedostatek na cały rok. Przed wschodem słońca trzeba było pobiec do najbliższej rzeki i umyć się w jej wodzie. Takie mycie gwarantowało piękno i zdrowie przez cały rok. Należało pościć o chlebie i wodzie, nikt nie odważyłby się tego dnia jeść tłusto i do syta.

 

 

Slajd 5

Obraz : Na slajdzie znajduje się koszyczek wielkanocny

Źródło : Canva

 

Tekst: Wielka Sobota - Nie zapomnij poświęcić domu. W Wielką Sobotę święcono pokarmy. W koszyku obowiązkowo musiały znaleźć się: ser, masło, kopa jaj (które święcone były w skorupkach). Kto pierwszy przybiegł tego dnia po święconce do domu, ten mógł liczyć na szczęście przez najbliższy rok. Tradycja mówi, że każdy koszyk musiał zawierać również kość, najczęściej ze świni, którą zanoszono do stodoły pod zapornicę. Wierzono, że miało to uniemożliwić zjedzenie przez szczury zgromadzonego tam zboża. Wieczorem szło się do kościoła po raz drugi, po zachodzie słońca święcono ogień i wodę. Poświęconą wodę niosło się do domu, by wlać jej trochę do studni i pokropić nią odrzwia domu. Służyła ona niejednokrotnie jako lekarstwo na wszelakie choroby.

 

Slajd 6

Obraz : Na slajdzie znajdują się: gliniane naczynie z barszczem wielkanocnym +przepis, baranek wielkanocny oraz tradycyjnie ubrani lasowiacy stojący obok chaty

Źródło1 : Integro

Źródło2 : istockphoto

Źródło3 : lamus-dworski

 

Tekst: Wielkanoc - Obowiązkowa Rezurekcja. W niedzielę po obowiązkowej Rezurekcji można było zjeść uroczyste śniadanie wielkanocne. Na stole musiał się znaleźć pieczony z ciasta chlebowego baran, biały barszcz oraz pokarmy poświęcone podczas sobotniego ranka. Nic nie mogło się zmarnować, resztki gospodarz zanosił na pola i rozsypywał tak, by zapanował urodzaj i dostatek. Wielkanocnym zwyczajem było wspólne gromadzenie się i chodzenie po domach odświętnie ubranych młodszych gospodarzy i parobków, którzy radośnie i z mocą wykonywali śpiew alleluja, za co wynagradzano ich święconką. Podczas spotkań śpiewano m.in. „Ciesz się królowo anielska”.

 

Slajd 7

Obraz : Na slajdzie znajduje się kobieta oblewana wodą z wiader

Źródło : laconditerra

 

Tekst: Poniedziałek Wielkanocny - Im więcej wody tym większe powodzenie. Lany poniedziałek („lejek”) to polewanie wodą. Ten kto najwcześniej wstał, miał obowiązek pokropienia wszystkich domowników. Później, panny oblewane były wodą przez chłopaków. Wierzono, że czynność ta przyniesie im szczęście. Dziewczyny nie były jednak oblewane w drodze do kościoła, lub z kościoła, tylko rano, bądź też po powrocie do domu. Śmigus trwał od Wielkanocnego Poniedziałku aż do Zielonych Świątków i powtarzał się co niedziela.

 

 

Slajd 8

Obraz : Na slajdzie znajduje się malowanka lasowiacka

Źródło : Facebook

 

Tekst: Bibliografia

 

Lasowiacy – grupa etnograficzna (zestawienie bibliograficzne)

Źródła:

Autor: Krystyna Kozdroń