Zakończył się XI Tydzień Historyczny im. Kazimierza Wiszniowskiego. W tym roku program był mocno zróżnicowany, jednak jak zwykle dotyczył regionu i aktualnych problemów społeczno – politycznych.
Tydzień rozpoczął się 13. listopada wykładem dr. Tadeusza Zych historyka, dyrektora Muzeum - Zamek Tarnowskich w Tarnobrzegu pt. „Siarka, która zmieniła Tarnobrzeg”. Temat doskonały, bowiem rok 2023 to rok poświęcony odkryciu siarki, okrągła 70. rocznica. Wydarzenie z 1953 roku zmieniło nasze miasto całkowicie. W interesującym wykładzie dr Tadeusz Zych omówił efekty posiarkowe: zmiany demograficzne, całkowita likwidacja dwóch wiosek, wysiedlenia, coraz większa dominacja seniorów, zmiany gospodarcze (z miasta, gdzie praktycznie nie było przemysłu, naraz powstał potężny przemysł, ale specyficzny, monokultura), ogromna krótkowzroczność tych, którzy odpowiadali za gospodarkę w tym regionie, bo siarka warunkowała wszystko. Ponadto zmiany oświatowe, religijne.
Kolejne dwie ważne daty: 1975 rok – Tarnobrzeg miastem wojewódzkim, smutna konstatacja, że poza nazwą na szpitalu nie zostało nic oraz 1990 rok – Tarnobrzeg miastem samorządowym, kiedy ludzie dostali władze w swoje ręce.
Tarnobrzeg po odkryciu złóż siarki w 1953 roku w ciągu dwudziestu- trzydziestu lat urósł z pięciu tysięcy do pięćdziesięciu tysięcy mieszkańców. Ale jak zauważył dr Tadeusz Zych, była to ludność napływowa, w większości prości ludzie, chłoporobotnicy, którzy przyjechali tu za pracą, którzy nie utożsamiali się z tym miejscem. Dzisiaj również wielu mieszkańców nie postrzega Tarnobrzega jako małej ojczyzny, nie angażuje się w jej życie, kulturę, co według prelegenta jest swoistą kalką dawnej mentalności. Dowodem jest choćby brak reprezentanta miasta w parlamencie.
Ostrzeżenie, od którego dr Tadeusz Zych zaczął swój wykład, że to co powie może nie wszystkim się spodoba, może być kontrowersyjne, ale chciałby, żeby to jego mówienie przerodziło się w dyskusję – wielu wzięło do serca. Obecni na spotkaniu mieszkańcy z ożywieniem podjęli temat. I było to optymistyczne posumowanie prelekcji, bo bez dyskusji nie zrodzi się żaden pomysł na miasto. Jest więc nadzieja.
Ciekawym wizualnym dopowiedzeniem wykładu była wystawa fotografii z portalu „Dawny Tarnobrzeg” pt. „Jak zmienił się Tarnobrzeg”. Piękne kamienice, których już nie ma, kultowe niegdyś restauracje, place, które jednoczyły mieszkańców. Rozpoznanie niektórych uliczek wymagało wręcz detektywistycznej analizy. Dla dojrzalszych tarnobrzeżan na pewno mnóstwo wspomnień, a dla młodego pokolenia wspaniała frajda, by poznać historię swojego miasta. Prawdziwa gratka dla wszystkich!
Kolejny dzień Tygodnia to wykład Prezydenta Miasta pana Dariusza Bożka „Geneza konfliktu izraelsko – palestyńskiego. Temat niezwykle trudny, złożony i niestety – bardzo aktualny.
Geneza konfliktu izraelsko-palestyńskiego sięga XIX wieku i związana jest z różnymi wydarzeniami historycznymi, społecznymi i politycznymi. Prelegent omówił rozwój konfliktu poprzez cały wiek XX, próby rozwiązań pokojowych po czym kolejne zaostrzanie się problemu.
Geneza konfliktu izraelsko-palestyńskiego jest złożona i obejmuje wiele aspektów, w tym kwestie terytorialne, religijne, historyczne i polityczne. Po prelekcji wśród uczestników wywiązała się burzliwa dyskusja, co świadczy o tym, jak gorące ten temat budzi emocje. Wykładowi towarzyszyła prezentacja zdjęć i dokumentów zgodna z tematem wykładu.
"Hetman Jan Tarnowski – bohater spod Obertyna" - tak zatytułowany wykład odbył się 15 listopada br. Bitwa pod Obertynem rozegrała się 22 sierpnia 1531 roku. Wtedy to Hetman Jan Tarnowski pokonał trzykrotnie silniejszą armię hospodara mołdawskiego Piotra Raresza. Dzięki temu zwycięstwu Rzeczypospolita odzyskała Pokucie (w XVI w. terytorium sporne między Polską a Mołdawią). O wyniku bitwy zadecydowała znakomicie przeprowadzona szarża husarii, doprowadzając do panicznej ucieczki przeciwnika. Hetman Jan Tarnowski był nie tylko świetnym żołnierzem i reformatorem wojska, ale też człowiekiem wszechstronnie wykształconym, miłośnikiem i mecenasem literatury. Bitwa jest jednym z największych sukcesów polskiego oręża uważa Tomasz Ciach, nauczyciel z I Społecznego Liceum Ogólnokształcącego imienia Hetmana Jana Tarnowskiego w Tarnobrzegu. Towarzyszyli mu uczniowie liceum. Słuchacze mogli obejrzeć dioramę – mapę plastyczną 3D bitwy pod Obertynem. Projekt wykonany przez uczniów Nikodema Szalę, Grzegorza Rawskiego, Franciszka Ciacha, Macieja Deca pod kierunkiem profesora. Wiedza Pana Tomasza i sposób w jaki przekazuje ją uczniom są godne podziwu.
Czwartek to wieczór poświęcony jubileuszowi 70-lecia Biblioteki Pedagogicznej w Tarnobrzegu. Była więc okazja do świętowania, zaznaczenia ważnych osiągnięć instytucji oraz jej roli w społeczności.
W sali konferencyjnej zgromadzili się przyjaciele biblioteki a także obecni i byli pracownicy. Wieczór poprowadziła dyrektorka Anna Żarów. Przypomniała historię biblioteki. Opowiedziała o początkach placówki oraz o jej rozwoju na przestrzeni lat. Wyraziła wdzięczność dla pracowników biblioteki, zarówno tych obecnych, jak i wszystkich tych którzy przyczynili się do jej rozwoju w przeszłości. Wszyscy uczestnicy wydarzenia otrzymali pamiątkowe wydawnictwo „70 lat Biblioteki Pedagogicznej w Tarnobrzegu 1952-2022”.
Wieczór zakończył się degustacją pysznego tortu a także złożeniem życzeń i podziękowaniem pracownikom za ich trud i zaangażowanie.
XI Tydzień Historyczny im. Kazimierza Wiszniowskiego zakończył wykład pana Grzegorza Kociuby Radość z odzyskanego śmietnika czyli humor dwudziestolecia. Wykład
przyciągnął pasjonatów literatury polskiej i wszystkich zainteresowanych kulturą i literaturą międzywojnia. Na wstępie prelegent objaśnił frazę "Radość z odzyskanego śmietnika" pochodzącą z powieści Juliusza Kaden-Bandrowskiego pt. "Generał Barcz":
"- Zresztą wszędzie to samo. Radość, szalona radość z odzyskanego śmietnika.
- Który my w salon przemienimy - uśmiechnął się Barcz, podając rękę."
Pan Grzegorz Kociuba wyjaśnił, że ten wymarzony czas odzyskania niepodległości napawał ówczesnych dumą i patriotycznym zapałem, ale nie tylko. Nasi rodacy bywali zdezorientowani, pełni obaw o przyszłość a nawet zażenowani panującym bałaganem. Na dowód swoich tez przytoczył słowa ojców duchowych tamtej epoki, cytował fragmenty dzieł literackich oraz nakreślił ogólny klimat historyczno-literacki. Jednak najwięcej czasu poświęcił roli humoru i śmiechu w literaturze - w pierwszej dekadzie przybrał formę witalno-ludyczną, a w drugiej groteskową. W pierwszej panował entuzjazm, optymizm, rozwinęły się kierunki awangardowe, a w drugiej – pojawiły się nastroje pesymistyczne, poczucie nadchodzącej zagłady, niepokój (katastrofizm). Uczestnicy spotkania byli bardzo usatysfakcjonowani wykładem.
Tydzień historyczny dostarczył nam jak każdego roku wielu wrażeń, nowej wiedzy i pomysłów na kolejne spotkania.
Nagrania poszczególnych wykładów znajdują się w załącznikach.
