Kalendarium rocznic związanych z Tarnobrzegiem
ok. 1000 – powstały osady w Miechocinie i w Wielowsi. Miechocin został siedzibą opola – najmniejszej jednostki administracyjnej w czasach piastowskich. Powstała pierwsza chrześcijańska drewniana kaplica w Miechocinie
ok. 1132 – erygowano parafię katolicką w Miechocinie
ok. 1160 – budowa pierwszego murowanego kościoła Marii Magdaleny w Miechocinie na miejscu dawnej drewnianej kaplicy
1215 – powstała katolicka parafia w Wielowsi
1218 – pielgrzymka do Wielowsi bł. Czesława i św. Jacka Odrowąża
1241 – najazd tatarski, zniszczenie Miechocina
1349 – Rafał z Tarnowa wziął za żonę dziedziczkę Wielowsi, Dzierżkę, powstanie rodu Tarnowskichlinii wielowiejsko-dzikowskiej ściśle związanej z obszarem współcześnie utożsamianym z Tarnobrzegiem
1376 – najazd Litwinów i Rusinów, spustoszenie terenów osadniczych Puszczy Sandomierskiej w tym Miechocina
XIV wiek – budowa pierwszego warownego zamku w Dzikowie
1440 – pobyt Jana Długosza w Miechocinie
1502 – król Aleksander Jagiellończyk wyznaczył Miechocin jako punkt zborny pospolitego ruszenia ziemi sandomierskiej na wojnę z Tatarami
początek XVI wieku – reformacja, przejęcie kościoła miechocińskiego przez kalwinów
1542 – czteromiesięczna wizyta króla Zygmunta Starego, królowej Bony wraz z dziećmi
w posiadłościach Tarnowskich, w związku z krakowską epidemią „morowego powietrza”
1522 – Andrzej Ossoliński sprzedał Janowi Spytkowi Tarnowskiemuzamek dzikowski
28 maja 1593 – założenie miasta na gruntach wsi Miechocin, przywilej fundacyjny na prawie magdeburskim nadany został Stanisławowi Tarnowskiemu przez króla Zygmunta III Wazę
w Warszawie
1594 – 1654 – wycinka i karczowanie lasu, wytyczenie rynku, parcel budowlanych oraz ulic, werbunek osadników, budowa domów mieszkalnych, ratusza, pręgierza i aresztu
I ćw. XVII – powstanie pierwszej, prawdopodobnie drewnianej synagogi
ok. 1645 – budowa murowanego zamku w Dzikowie
1652 – zaraz w mieście
1655 – 1658 – wojna partyzancka ze Szwedami, mordy, rabunek i zniszczenia ze strony Szwedów oraz Kozaków, Wołochów i Siedmiogrodzian. Pogrom Żydów
1660 – 1664 – odbudowa miasta. Ukończenie fortyfikacji Dzikowa. Przeniesienie siedziby Tarnowskich z Wielowsi do Dzikowa
11 listopada 1675 – uznanie obrazu Matki Boskiej Dzikowskiej za cudowny dekretem biskupa Trzebickiego
29 czerwca 1676 – w Wiślicy fundacja klasztoru i kościoła oo. Dominikanów w Tarnobrzegu przez Jana Stanisława i Barbarę Tarnowskich
1676 – 1678 – przeniesienie z kaplicy zamkowej do kościoła dominikanów obrazu Matki Boskiej Dzikowskiej
25 stycznia 1677 – Barbara z Firlejów Tarnowska zapisuje Ojcom Dominikanom w Sądzie Ziemskim w Sandomierzu wieś Wojeczkę
17 lutego 1677 – zatwierdzenie założenia klasztoru OO. Dominikanów w Dzikowie przez biskupa laodycejskiego Mikołaja Oborskiego
28 maja 1678 – przeniesie cudownego obrazu Matki Boskiej Dzikowskiej z kaplicy zamkowej do drewnianego kościoła
14 kwietnia 1681 – potwierdzenie lokacji miasta przez Jana III Sobieskiego. Połączenie Dzikowa z Tarnobrzegiem. Przywilej trzeciego jarmarku dorocznego w dzień Narodzenia Najświętszej Marii Panny (8 września)
1687 – rozporządzenie tarnobrzeskiego burmistrza zakazujące poszywania dachów snopkami ze słomy
6 czerwca 1688 – generał zakonu OO. Dominikanów Antonin Cloche na prośbę Zofii Tarnowskiej podniósł klasztor dzikowski do rzędu klasztorów formalnych czyli przeorskich
1693 – rozpoczęcie budowy kościoła i klasztoru z cegły według projektu Jana Michała Linka
z Zamościa
1698 – ponowny zakaz krycia domów w Rynku słomą
1698 – przywilej króla Augusta II dla OO. Dominikanów, mocą którego uzyskują oni prawo wolnego wyrębu drzewa w lasach dóbr starostwa sandomierskiego
18 kwietnia 1698 – kapituła zakonna w Łucku pozwoliła używać kościołowi klasztornemu dominikanów tytułu Matki Boskiej Różańcowej
XVII wiek – początki osadnictwa żydowskiego
22 czerwca 1703 – pierwszy wielki pożar miasta. Spalił się m.in. drewniany kościół
z klasztorem
1706 – zakończenie głównych robót budowlanych przy kościele (murator Wojciech Lenartowicz), poświęcenie kościoła
9 sierpnia 1708 – dżuma w Dzikowie
1809 – 1712 – liczne przemarsze i postoje wojsk rosyjskich i saskich, rabunki, mordy, epidemie
1712 – napływ do Tarnobrzega Żydów z Sandomierza
1713 – długotrwałe deszcze, powódź
1714 – wielka susza i klęska głodu
1715 – zniszczenie części archiwum dzikowskiego przez wojska szwedzkie
1715 – 1720 – kolejna epidemia zarazy
1718 – początek budowy drewnianej synagogi
1727 – budowa cmentarza (kirkutu)
5 listopada 1734 – konfederacja dzikowska w obronie króla Stanisława Leszczyńskiego, uchwalono manifest „Generalnej Stanów Koronnych i Wielkiego Księstwa Litewskiego Konfederacji Dzikowskiej”
1741 – zakończenie budowy synagogi
1740 – 1750 – budowa obwałowań przeciwpowodziowych wzdłuż Wisły (od Nagnajowa do Wielowsi) fundacji Róży z Dunin-Karwickich Tarnowskiej
15 czerwca 1750 – król August III Sas potwierdza przywilej nadany dominikanom przez Augusta II
19 kwietnia 1757 – proces o udział w mordzie rytualnym i stracenie kilku mieszczan-Żydów za zamordowanie 15-letniego chłopca Bartłomieja Kubackiego
8 lipca 1766 – król Stanisław August Poniatowski potwierdza przywileje nadane dominikanom przez Augusta II i Augusta III
1768 – 1771 – tworzenie oddziałów zbrojnych Konfederacji Barskiej. Walki z armią rosyjską. Zniszczenie zamku dzikowskiego
1772 – I rozbiór Polski, Tarnobrzeg pod zaborem austriackim
29 grudnia 1773 – przysięga mieszkańców miasta na wierność cesarzowej Marii Teresie
1777 – zakończenie wyposażenia wnętrz w kościele oo. Dominikanów, dobudowa kruchty
1777 – 1782 – przebudowa zamku w Dzikowie
6 maja 1777 – urodził się Jan Feliks Tarnowski, literat, autor prac naukowych z historii, kolekcjoner, twórca biblioteki dzikowskiej, mąż Walerii Stroynowskiej
1779 – tarnobrzescy Żydzi mogą należeć do cechów rzemieślniczych
Po 1780 a przed 1790 – w aktach magistratu tarnobrzeskiego pojawia się pieczęć w kształcie elipsy, której wielka oś ma 41 mm a mała 36 mm. Wyobraża tarczę a na niej gwiazdę
i półksiężyc z profilem twarzy ludzkiej. W otoku napis „SIGILLUM MAGISTRAUALE OPIDI”
a na górnej części tarczy „TARNOBRZEG”. Nad i pod tarczą, a także dookoła pieczęci ozdoby o motywach roślinnych
1782 – wyposażenie kościoła klasztornego dominikanów w sprzęt liturgiczny
1789 – utworzenie szkoły trywialnej dla dzieci
18 kwietnia 1796 – urodził się Stanisław Jachowicz, nauczyciel i wychowawca, twórca polskiej literatury dla dzieci
1797 – 1800 – utworzenie i uporządkowanie przez historyka Łukasza Gołębiowskiego archiwum dzikowskiego
20 sierpnia 1805 – urodził się Jan Bogdan Tarnowski, architekt, projektant obiektów gospodarczych Państwa Dzikowskiego, założyciel służby zdrowia oraz kasy pożyczkowej w Dzikowie
1807 – zniszczenie wieży kościelnej przez uderzenie pioruna
1809 – przemarsz wojsk austriackich przez Tarnobrzeg. Rabunek zamku dzikowskiego
i spalenie książek
1811 – 1812 – nieurodzaje i klęska głodu. Pomoc Dzikowa dla mieszkańców miasta. Pożar dzwonnicy kościelnej
1815 – wielkie powodzie w Wielowsi
1815 – 1835 – upadek miasta, zaniedbania komunalne, bieda
1824 – Żydzi prowadzą 26 szynków w mieście
1834 – 1835 – przebudowa zamku dzikowskiego pod kierunkiem architekta Franciszka M. Lanci, Neogotycki zamek istniał do 1927 r.
7 listopada 1837 r. – urodził się w Dzikowie Stanisław Tarnowski, uczestnik konspiracji 1863 r., więzień stanu, pisarz, wydawca, profesor historii literatury polskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim, dwukrotny rektor UJ, prezes Karkowskiej Akademii Umiejętności. Zmarł
w 1917 r.
1839 – nadanie statutu Bibliotece Dzikowskiej
1839 – 1845 – mokre lata, wylewy rzek, głód, choroby, wysoka śmiertelność. Pomoc Tarnowskich dla okolicy
1840 – powstanie gorzelni w Dzikowie
22 czerwca 1842 r. – urodził się Jan Słomka, wójt Dzikowa w latach 1873-1918, pionier przemysłu, handlu oraz postępu rolniczego w Dzikowie, autor „Pamiętników włościanina”
1846 – ochrona Tarnobrzega przed rabacją Jakuba Szeli, pod kierunkiem Jana Bogdana Tarnowskiego
1848 – utworzenie „Gwardii Narodowej” w Tarnobrzegu. Zniesienie pańszczyzny-poddaństwa
I połowa XIX w. – Tarnobrzeg staje się ważnym ośrodkiem ruchu chasydzkiego – cadykiem zostaje Meir z Dzikowa
1852 – założenie szkoły zimowej w Dzikowie
1853 – opracowanie pierwszego planu katastralnego miasta Tarnobrzega. W Tarnobrzegu stwierdzono 116 gospodarstw domowych
1855 – Tarnobrzeg zostaje siedzibą Urzędu Powiatowego
1858 – budowa kuchni zamkowej projektu Filipa Pokutyńskiego
1861 – powstanie zakonu dominikanek, działalność Kolumby Białeckiej
5 czerwca 1862 r. – wielki pożar miasta. Spłonęło 187 domów, w tym ratusz oraz dworek Jachowiczów
1962 – 1870 – budowa nowej synagogi, nowej szkoły hebrajskiej (Chederu) i łaźni (mykwy)
w pobliżu synagogi
1863 – 16 ochotników z Juliuszem Tarnowski na czele, zasiliło oddział zbrojny gen. Zygmunta Jordana udający się na pomoc powstaniu przez Wisłę pod Szczucinem. W bitwie pod Komorowem zginął m.in. Juliusz Tarnowski
1864 – budowa pierwszej szkoły powszechnej w mieście, na miejscu spalonego dworku Jachowiczów
1864 – 1870 – budowa pierwszego szpitala powszechnego. Sprowadzenie do szpitala Sióstr Służebniczego NMP ze Starej Wsi
8 marca 1867 – pierwsze wybory samorządowe, wybrano nową Radę Miasta Tarnobrzega. Pierwszym burmistrzem został Ignacy Brudzyński
1867 – siedziba starostwa tarnobrzeskiego, wyodrębnienie z Tarnobrzega Dzikowa jako osobnej gminy wiejskiej. Pierwszym starostą był Stanisław Jakubowicz (1867-1902)
1867 – powstanie pierwszej stacji telegraficznej w Tarnobrzegu. Utworzenie prywatnej poczty, której właścicielem był Władysław Gryglewski
1868 – budowa klasztoru ss. Dominikanek w Wielowsi
1869 – wielkie misje trzeźwości w parafii Miechocin, z udziałem ok. 100 tyś. osób. Liczne przysięgi abstynenckie
28 listopada 1869 – w Machowie urodził się Wojciech Wiącek, wybitny działacz ludowy, pisarz ludowy, poseł na Sejm Galicyjski i do Rady Państwa, senator II RP. Pionier postępu społeczno – gospodarczego. Zmarł w 1944 r.
1870 – budowa browaru w pobliżu Tarnobrzega. Uruchomienie sklepu Narcyza Giżyńskiego
1870 – miasto uzyskało rozdział trójklasowej szkoły na męską i żeńską (rozdziału tego jednak nie wykonano z braku lokalu)
1872 – wybuch epidemii cholery. Poświęcenie odbudowanego kościoła
1872 – wykonano polichromię kościoła dominikańskiego w technice al. Fresco, wykonaną przez artystę malarza Walerego Eliasza Radzikowskiego
1872 – utworzenie czteroklasowej szkoły
1876 – uruchomienie cegielni przez Jana Słomkę
1879 – ogromna powódź
1883 – 1891 – ponowna przebudowa zamku dzikowskiego. Powiększenie parku
3/4 października 1884 – pożar zachodniej części miasta
1886 – 1888 – wzniesiono budynek Sądu Grodzkiego i bażantarnię
6 czerwca 1887 – połączenie kolejowe trasy Dębica – Rozwadów; wybudowanie dworca kolejowego
1887 – Powstanie Kasy Towarzystwa Zaliczkowego, staraniem głównie doktora A. Reifera
1888 – 1892 – budowa obwałowań brzegów Wisły
1888 – do Tarnobrzega przybył dr Antoni Surowiecki, wspaniały adwokat, działacz oświatowy, narodowy i polityczny, dobroczyńca miasta Tarnobrzega i powiatu (1857-1944)
27 sierpnia 1888 – wielki pożar, prawie doszczętne zniszczenie miasta
Po 1888 – regulacja ulic miasta
1889 – założenie pierwszej biblioteki publicznej przez dr. Antoniego Surowieckiego. Utworzenie Towarzystwa Oświaty Ludowej
1890 – powstanie Towarzystwa Kredytowego, na czele którego stał Leib Eckstein
1891 – projektowano budowę kolei z Tarnobrzega do brzegu Wisły (na Wianku). Projektowana kolej miała w przyszłości łączyć w tym celu Tarnobrzeg z Nadbrzeziem
1891 – uruchomienie nowoczesnego browaru na przedmieściu Tarnobrzega
1891 – powstanie ochotniczej Straży Pożarnej w Tarnobrzegu.
1891 – Rada Miejska zwalnia z czynszów pogorzelców i nadaje im bezpłatne parcele
1891 – zostają nadane głównym ulicom i placom nazwy. Otrzymują wtedy nazwy następujące ulice: Kolejowa, Sandomierska, 3Maja, Wiślna, Browarna, Floriańska, Szeroka, Mokrzyszowska, Krótka, Krakowska i Dominikańska. Nazwy ulic Dominikańskiej i Krakowskiej, zmieniono podczas obchodów rocznicowych: pierwszej na ul. Kościuszki, drugiej na Mickiewicza. Otrzymują również swoje nazwy Plac 3 Maja i Mały Rynek
1892 – powołanie kupieckiego Towarzystwa Eskontowego, któremu prezesował Noe Goldmann
1893 – przekształcenie czteroklasowej szkoły w pięcioklasową
1894 – fundacja szpitala publicznego im. Zofii z Zamoyskich Tarnowskiej
1894 – obchody 100 rocznicy bitwy pod Racławicami
1894 – utworzenie przez dra A. Surowieckiego czytelni mieszczańskiej – jednego z ośrodków kultury w Tarnobrzegu. Czytelnia pracowała do 1939 r.
1894 – dr A. Surowiecki założył Kasę Oszczędności i Pożyczek dla parafii Miechocin
1895 – 1905 – wielkie porządki w Tarnobrzegu, regulowanie i brukowanie ulic, budowa pierwszej kanalizacji, układanie chodników, itp.
1895 – założenie Kółka Rolniczego w Miechocinie
1896 – obchody 100 rocznicy urodzin Stanisława Jachowicza. Powołanie ochronki dla dzieci im. Stanisława Jachowicza
1898 – powstaje pierwsza drukarnia w Tarnobrzegu, założycielem był Wincenty Skrzyniarz
1898 – powstała Powiatowa Kasa Oszczędności i Pożyczek
1898 – Powstanie z inicjatywy Koła Włościańskiego w Tarnobrzegu licznych kółek rolniczych, Towarzystwa Oświaty Ludowej, założenie kursu koszykarskiego w Dzikowie i w Wielowsi
1898 – ojciec Stanisław Markiewicz przeor klasztoru dominikańskiego przeprowadził pełną restaurację świątyni
15 maja 1898 – w związku z 50-tą rocznicą zniesienia pańszczyzny w zaborze austriackim Wojciech Wiącek zorganizował na błoniach dzikowskich inscenizację bitwy racławickiej,
w której wzięło udział 1600 osób-aktorów przed 20-tysięczną widownią
1899 – z inicjatywy dr Antoniego Surowieckiego powstaje Towarzystwa Przemysłowo-Handlowego „Bazar”, prezesem dr Walery Momidłowski
1899 – założenie Szkoły Przemysłowej Uzupełniającej w Tarnobrzegu
1899 – staraniem Zbigniewa Horodyńskiego powstaje w mieście Powiatowa Kasa Oszczędności
Koniec XIX wieku – powstanie tzw. Kasy Stefczyka, prowadzącej sprawy drobnego kredytu włościańskiego (Spółkowe Kasy Oszczędności i Pożyczek)
1900 – powstała Biblioteka Towarzystwa Szkół Ludowych
1900 – założenie pierwszego zakładu fryzjerskiego w Tarnobrzegu
1900 – utworzenie Powiatowego Biura Pośrednictwa Pracy
1900 – 1901 – Wojciech Wiącek wydawał „Głos Ziemi Sandomierskiej”
Pocz. XX w. – powstanie w mieście drukarni Franciszka Cwynara
Pocz. XX w. – z inicjatywy Józefa Łopatyńskiego powstało Towarzystwo Muzyczne „Harmonia”
Pocz. XX w. – otwarcie w mieście pierwszej księgarni Szpilki
Pocz. XX w. – budowa nowego cmentarza (kirkutu), z Fundacji barona Maurycego Hirsza, powstała w mieście hebrajska szkoła
1901 – na zebraniu Rady Powiatowej chłop z Wielowsi Walerian Wryk, członek Koła Włościańskiego poddał myśl budowy pomnika Bartosza Głowackiego. Myśl te poparli Wojciech Wiącek i Antoni Surowiecki
1901 – powstaje tarnobrzeskie Gniazdo Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Wieloletnim prezesem był Józef Łopatyński
1902 – 1903 – oddanie do użytku nowoczesnego szpitala (32 stałe miejsca). Pierwszym dyrektorem został dr Ryszard Urbanik
1902 – powstało Towarzystwo Kasynowe Urzędnicze
1903 – założono Czytelnie Włościańską w Dzikowie
1903 – wzniesienie murowanego budynku Szpitala Krajowego im. Zofii z Zamoyskich Tarnowskiej z fundacji Zdzisława Tarnowskiego
1904 – 1909 – poważna rozbudowa kościoła oo. Dominikanów w Tarnobrzegu. Budowa naw bocznych oraz małej i dużej wieży z dzwonem i zegarem. Rozbudowę projektował inż. Jan Sas-Zubrzycki
8 września 1904 – pierwsza koronacja obrazu Matki Bożej Dzikowskiej z udziałem biskupa Józefa Pelczara
9 września 1904 – uroczyste poświęcenie pomnika Bartosza Głowackiego na Rynku, dłuta artysty rzeźbiarza Michała Korpala z Krakowa, ufundowanego ze składek społecznych. Ponowna inscenizacja bitwy racławickiej na błoniach dzikowskich
1906 – powstała stolarnia parowa Langa, Mortki, Biedrońskiego
1906 – powołano Towarzystwo im. Stanisława Jachowicza dla opieki nad dziećmi. Towarzystwo utrzymywało ochronkę dla dzieci, którą prowadziły siostry służebniczki NMP
ze Starej Wsi
1907 – Tarnowscy uruchomili Fabrykę Wódek i Likierów na Wymysłowie
1907 – powstał teatr amatorski, czynny do 1967 r.
1908 – 1909 – wychodził Powiatowy Dziennik Urzędowy, założony przez starostę Eugeniusza Swobodę, redagowany przez Juliusza Dunikowskiego
1908 – 1912 – Fundacja Daru Narodowego dla Ferdynanda Kurasia, pod protektoratem prof. Stanisława Tarnowskiego
1908 – staraniem starosty Eugeniusza Swobody powstało Muzeum Powiatowe, gromadzące zabytki przeszłości
1908 – powstało Towarzystwo Rolniczo-Handlowe „Gleba” (wieloletnim prezesem był Klemens Drzewicki, zamordowany w Katyniu)
1909 – 1912 – modernizacja zamku w Dzikowie
1909 – zorganizowana została Powiatowa Składnica Kółek Rolniczych
1909 – powstanie Cesarsko-Królewskiej Wyższej Szkoły Realnej. Pierwszym dyrektorem mianowany został Stanisław Sobiński
1910 – 1911 – budowa gmachu Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” kosztem 60 tyś. koron. Budynek projektował inż. Nikodemowicz z Przemyśla
1910 – 1911 - budowa gmachu Towarzystwa Kasynowego Urzędniczego kosztem 30 tyś. koron. Projektant inż. Nikodemowicz
1910 – sprzedaż przez Zdzisława Tarnowskiego obrazu Rembrandta „Lisowczyk” w celu odkupienia od obcych dóbr Mokrzyszowa
1910 – uroczyste obchody w całym powiecie tarnobrzeskim 500 rocznicy bitwy pod Grunwaldem
1911 – 1912 – budowa gmachu Rady Powiatowej, późniejszej siedziby gimnazjum i liceum, projektu inż. Nikodemowicza
1911 – powołanie przez Kazimierza Gielarka oddziału Związku Strzeleckiego w Tarnobrzegu
1912 – w Krakowie ukazały się „Pamiętniki włościanina” Jana Słomki
1912 – Elektryfikacja browaru, budowa nowego ujęcia wody dla browaru
1912 – wiosną Adam Malski tworzy pierwsze patrole skautowe, jesienią tego roku powstaje
I Drużyna Skautowa im. Tadeusza Kościuszki, drużynowy Józef Wojnas
1913 – rozbudowa i modernizacja dworca kolejowego
1913 – uruchomienie kina w gmachu „Sokoła”
1913 – dr Michał Marczak zostaje kustoszem zbiorów dzikowskich
1914 – wybuch I wojny światowej. Około 120 osób zgłosiło się do Legionów Piłsudskiego
1914 – 1915 – założenie cmentarza wojennego
5 maja – 21 czerwca 1915 – w wyniku austriackiego ostrzału artyleryjskiego uległ zniszczeniu kościół klasztorny (dach, sygnaturka, sklepienie nawy głównej, wieża)
1915 – duże zniszczenia miasta w wyniku ofensywy armii carskiej. Zabranie 200 młodych tarnobrzeżan do niewoli. Kradzież stadniny koni
1915 – powstanie w mieście Ekspozytury Budowlanej pod kierunkiem inż. Adama Semkowicza
1916 – 1939 – prace przy kościele klasztornym nad usuwaniem zniszczeń wojennych
1916 – powołanie Delegatury Legionów Naczelnego Komitetu Narodowego z dr Karolem Adwentowskim na czele. Z powiatu tarnobrzeskiego w Legionach walczyło 120 osób
Czerwiec 1916 – na placu przed klasztorem OO. Dominikanów odsłonięto Tarczę Legionów
24 września 1918 – urodził się Hieronim Dekutowski, późniejszy mjr cc. „Zapora”
październik 1918 – wycofanie się wojsk austriacko-węgierskich, podporządkowanie się Polskiej Komisji Likwidacyjnej w Krakowie
31 październik/1 listopada 1918 – utworzenie Komendy Niasta, złożonej z oficerów rezerwy, najstarszych rangą: majora Pawlasa i kapitana Starego
1 listopada 1918 – oddział ochotniczy złożony z młodzieży i uczniów zajął i rozbroił garnizon austriacki w mieście
2 listopada 1918 – powołanie Powiatowego Komitetu Obrony w Tarnobrzegu
6 listopada 1918 – wystąpienia chłopskie, których skutkiem było powstanie samozwańczej, lecz sprawującej efektywną władzę Republiki Tarnobrzeskiej; jednym z jej założeń było ukształtowanie nowego „państwa” na wzór Republiki Rad
1919 – pacyfikacja Republiki przez wojska polskie, faktyczne włączenie w skład państwa polskiego
1919 – powstanie Powiatowej Komendy Policji Państwowej
1919 – utworzone zostało Biuro Odbudowy Miasta inż. Semkowicza
1920 – powstaje w mieście Urząd Ziemski, który swą działalnością obejmował powiat Tarnobrzeg i Nisko
1920 – powstało prywatne Seminarium Nauczycielskie im. Stanisława Jachowicza
1920 – powstaje Powszechny Zakład Ubezpieczeń Wzajemnych
1920 – Tarnowscy ofiarowali zameczek w Mokrzyszowie na szkołę rolniczą
Sierpień 1920 – wyjazd ochotników na wojnę z Rosją
1921 – 1922 – Leonard Madej wydawał pismo „Obywatel”
Wrzesień 1921 – Józef Wojnas zakłada klub sportowy „Orlęta”, który na jesieni 1924 roku ma cztery drużyny piłki nożnej, sekcję siatkówki i bibliotekę
15 lipca 1922 – utworzenie przez biskupa J. S. Pelczara tymczasowej ekspozytury przy kościele oo. Dominikanów
1923 – 1924 – ukazywał się „Głos Ziemi Tarnobrzeskiej”
1923 – w miejsce Powiatowego Biura Pośrednictwa Pracy powstał Powiatowy Urząd Pośrednictwa Pracy
1924 – Wyższa Szkoła Realna została przemianowana na Państwowe Gimnazjum
im. hetmana Jana Tarnowskiego
1924 – z inicjatywy Józefa Wojnasa powstaje Powiatowy Komitet Wychowania Fizycznego
i Przysposobienia Wojskowego
1924 – doktor Ferdynand Rusinowski został dyrektorem szpitala
1924 – powstała siedmioklasowa szkoła żeńska w dawnym dworku Jachowiczów
1925 – budowa stadionu sportowego na gruncie ofiarowanym przez Tarnowskich
1925 - utworzenie Państwowego Gimnazjum im. hetmana Jana Tarnowskiego
1926 – zaniechano budowy gmachu gimnazjum z powodu ekonomicznych następstw zamachu majowego
20/21 czerwca 1927 – została skradziona korona z obrazu Matko Boskiej Dzikowskiej
14-16 września 1927 – odbyła się na zamku w Dzikowie Konferencja Ziemian Małopolskich
z udziałem Walerego Sławka
20/21 grudnia 1927 – spłonął w pożarze zamek dzikowski. Dzięki dr Michałowi Marczakowi oraz bohaterskiej akcji ratunkowej ocalono ¾ zbiorów dzikowskich. Podczas akcji zginęło
9 osób
1928 – 1930 – odbudowa zamku dzikowskiego, według projektu i pod kierunkiem prof. Wacława Krzyżanowskiego
Lipiec 1929 – wizyta w Tarnobrzegu prezydenta Ignacego Mościckiego
Wrzesień 1929 – Zdzisław Tarnowski zakupił do biblioteki dzikowskiej rękopis „Pana Tadeusza”
1930 – utworzenie cmentarza parafialnego w Tarnobrzegu
1930 – budowa nowego cmentarza żydowskiego (kirkutu)
1932 – 1933 – budowa gmachu Okręgowej Ubezpieczalni Społecznej
1933 – budowa Wytwórni Wód Gazowanych
8 września 1933 – druga koronacja obrazu Matki Boskiej Dzikowskiej
27 października 1934 – biskup Franciszek Barda przekształca ekspozyturę przy klasztorze dominikanów w parafię
1933 – 1935 – rozbudowa stolarni „Lang-Romanowski”
1936 – włączenie Tarnobrzega w program COP
1936 – remont synagogi
1937 – sprowadzenie z Krakowa szczątków prof. Stanisława Tarnowskiego do podziemi tarnobrzeskiego kościoła oo. Dominikanów
24 listopada 1937 – umiera Jan Zdzisław Tarnowski
1937 – renowacja starego cmentarza (kirkutu)
1938 – rozpoczęcie budowy gmachu Starostwa Powiatowego w Tarnobrzegu
1938 – 1939 – budowa Fabryki Akumulatorów w Tarnobrzegu
2 września 1939 – pierwsze bombardowanie Tarnobrzega. Zginęło 11 osób
13 września 1939 – poległ w walce z Niemcami ppor. Józef Sarna, komendant Hufca Przysposobienia Wojskowego, dowódca obrony przeprawy na Wiśle
Październik 1939 – Władysław Jasiński rozpoczął kolportaż „Wiadomości Radiowych”,
co stało się zalążkiem grupy konspiracyjnej „Odwet” i oddziału partyzanckiego „Jędrusie”
2 października 1939 – Niemcy wyrzucają tarnobrzeskich Żydów z miasta, za San
do sowieckiej strefy okupacyjnej
1940 – powstała komórka Związku Walki Zbrojnej, późniejszej Armii Krajowej
1940 – powrót części Żydów do miasta, powstanie obozu pracy i getta
Marzec 1940 – przekształcenie „Wiadomości Radiowych” na cykliczne pismo „Odwet”
1940 – 1941 – rozbiórka przez okupanta domów pożydowskich i całkowita niwelacja starego cmentarza żydowskiego koło synagogi
1941 – pierwsze aresztowania i ofiary spośród grupy „Odwet” Władysława Jasińskiego
Maj 1941 – pierwsza akcja zbrojna grupy „Jędrusie” na terenie powiatu staszowskiego
1942 – ostateczne zniszczenie starego cmentarza – macewy posłużyły do budowy drogi na Rzeszów
1942 – z rąk gestapo zginął sędzia Franciszek Hnat
Czerwiec 1942 – likwidacja getta i obozu pracy – wycieńczonych Żydów rozstrzelano, pozostałych skierowano do getta w Baranowie Sand. I Mielcu, skąd trafili do obozu koncentracyjnego w Bełżcu
9 stycznia 1943 – poległ od kuli niemieckiej Władysław Jasiński
Marzec 1943 – dalsze aresztowania w tarnobrzeskiej konspiracji. Akcja Jędrusiów” na więzienie w Mielcu. Uwolnienie 180 więźniów
1943 – utworzenie oddziału dywersyjnego Kazimierza Bogacza oraz grupy bojowej Stanisława Ordyka
Czerwiec 1944 – potężny huragan w Tarnobrzegu, wielkie szkody materialne
5 sierpnia 1944 – wyzwolenie miasta, wejście Armii Czerwonej. Aresztowania żołnierzy Armii Krajowej
11 sierpnia 1944 – wiec pod pomnikiem B. Głowackiego. Starostą powiatowym został wybrany dr Leonard Madej z PSL. Komendantem milicji został Stefan Roś z AK, a potem Stanisław Ordyk z BCh. Powołano również Radę Powiatową
2 listopada 1944 – Kazimierz Bogacz uwolnił 15 więźniów z tarnobrzeskiego aresztu, w tym kilku swoich podwładnych
8 maja 1945 – w obozie koncentracyjnym zmarł z głodu wybitny artysta malarz z Tarnobrzega Marian Ruzamski
18 listopada 1945 – umiera dr Michał Marczak, bibliotekarz, opiekun zbiorów dzikowskich
1945 – pierwsze aresztowania w Komendzie Obwodu WiN w Tarnobrzegu dokonane przez kielecki WUBP
1945 – bezprawne uwięzienie dra Ferdynanda Rusinowskiego
1944 – 1945 – uruchomienie wszystkich zakładów przemysłowych w mieście (browaru, stolarni, fabryki „Wisła”)
1945 – 1954 – zastój gospodarczy miasta, emigracja młodych tarnobrzeżan
1946 – 1950 – ponowna restauracja kościoła klasztornego po zakończeniu działań wojennych pod nadzorem inż. Domańskiego
1948 – 1949 – działalność na terenie ziemi tarnobrzeskiej konspiracyjnej organizacji „Młodzieżowy Ruch Oporu, komendantem był Kazimierz Warchoł-Wilewski
1948 – likwidacja Związku Harcerstwa Polskiego w mieście
1949 – aresztowanie Tadeusza Starostki, wybitnego lekarza, żołnierza AK. Zwolniony w 1956 r. , pracował w Mielcu, Tarnobrzegu i w Warszawie. Zmarł w 1981 r.
17 listopada 1949 – po zbrojnej obronie zostali aresztowania przywódcy MRO
22–26 maja 1950 – w wyniku procesu pokazowego członkowie MRO zostali skazani
na kilkunastoletnie wyroki więzienia
1950 – uruchomienie Bazy Remontu Obrabiarek, późniejszej Tarnobrzeskiej Fabryki Obrabiarek
1951 – zakończenie budowy gmachu „Nowego Starostwa”
1952 – budowa nowego gmachu PZU
28 września 1953 – odkrycie przez prof. Stanisława Pawłowskiego bogatych złóż siarki
w Mokrzyszowie
1955 – 1958 – budowa kopalni w Piasecznie, gmachu Dyrekcji Kopalń Siarki w Tarnobrzegu oraz osiedla awaryjnego w Tarnobrzegu. Modernizacja stadionu
1957 – tragiczna śmierć Franciszka Cwynara, wieloletniego właściciela drukarni (1905-1953)
od 1957 – szybki rozwój miasta; powstanie nowych osiedli, rozbudowa przemysłu siarkowego, wykształcenie się okręgu przemysłowego
1958 – uruchomienie kopalni Piaseczno, rozpoczęcie budowy Zakładów Chemicznych
w Machowie
1958 – potężny huragan wyrządził miastu wiele szkód, zniszczył dużo domów i obalił wieżę kościelną
1958 – 1959 – wykonanie polichromii kościoła wg projektu Romana Smuczaka
15/16 kwietnia 1959 – ponowna kradzież koron z obrazu Matki Boskiej Dzikowskiej
1959 – powstanie Tarnobrzeskiego Przedsiębiorstwa Budowlanego
1960 – zakończenie budowy Zakładów Przeróbki Siarki
1960 – budowa domu towarowego wraz z restauracją „Kaprys”
1961 – powstała pierwsza spółdzielnia mieszkaniowa w Tarnobrzegu
1962 – zakończenie budowy gmachu Narodowego Banku Polskiego
1962 – usunięcie sióstr zakonnych ze szpitala i przedszkola, likwidacja kaplicy szpitalnej oraz wywiezienie figury św. Barbary
1963 – ukończenie I etapu budowy osiedla „Przywiśle” wraz z klubem „Tapima”, przychodnią lekarską i przedszkolem
1964 – ukończenie rozbudowy szpitala powiatowego im. Zofii Tarnowskiej
1964 – oddanie do użytku basenu otwartego oraz hali sportowej
1964 – rozpoczęcie budowy kopalni „Machów”, ukończonej w 1970 r.
1964 – 1965 – rozbudowa tarnobrzeskiego domu kultury
1966 – budowa kopalni „Jeziórko”
7 – 8 września 1966 – ponowna koronacja obrazu Matko Boskiej Dzikowskiej. Koronacji dokonał 7 września ks. prymas kardynał Stefan Wyszyński. Uroczystą Mszę św. koncelebrował 8 września metropolita krakowski ks. Kardynał Karol Wojtyła
1967 – 1972 – budowa osiedla „Młodych” wraz ze szkołami, przedszkolami, przychodniami lekarskimi itp.
1969 – zakończenie budowy nowego gmachu Liceum Ogólnokształcącego
1970 – oddanie do użytku nowego dworca PKS
1970 – przebudowa synagogi na bibliotekę publiczną z pozbawieniem wystroju architektonicznego i dekoracji wnętrz
1970 – 1975 – budowa dwupasmowej drogi Tarnobrzeg-Machów
1971 – powstało Towarzystwo Przyjaciół Tarnobrzega
1972 – zakończenie budowy gmachu Technikum Górniczego
1972 – zakończenie budowy przystani żeglarskiej
1975 – Tarnobrzeg został siedzibą władz woj. tarnobrzeskiego
1976 – rozszerzenie administracyjnych granic miasta, przyłączenie: Miechocina, Machowa, Wielowsi, Nagnajowa, Sielca, Sobowa, Ocic, Mokrzyszowa, Zakrzowa
1976 – 1986 – budowa osiedla „Serbinów” ze szkoła, przychodnia lekarską, kościołem oraz osiedla „Centrum”
1976 – oddanie do użytku Przychodni Lekarsko-Sportowej z sauną
24 czerwca 1976 – biskup Ignacy Tokarczuk poświęcił kościół pod wezwaniem Męki Pańskiej
19 września 1976 – kardynał Karol Wojtyła poświęcił wnętrze kościoła
1978 – zmarł Stanisław Orzeł, nauczyciel, literat, dziennikarz
1978 – 1980 – remont więźby dachowej kościoła dominikanów wraz z wymianą pokrycia dachowego z dachówki ceramicznej, zakładkowej na blachę miedzianą
Maj 1979 – wybudowanie bez zgody władz przez jedną noc drewnianego kościółka na osiedlu „Serbinów” i powstanie parafii, działalność Michała Józefczyka
20 luty 1980 – ukazał się pierwszy numer „Tygodnika Nadwiślańskiego”
3 września 1980 – początek strajku w kopalniach Machów(1), Jeziórko i Piaseczno
19 września 1980 – na zebraniu Zakładowych Komitetów Strajkowych powołano wspólny Komitet Założycielski NSZZ „Solidarność”
31 maja 1981 – triumfalny powrót figury św. Barbary na plac przed szpitalem. Poświęcenie sztandaru NSZZ „Solidarność”
Wrzesień 1981 – powstanie Klubu Inteligencji Katolickiej
23 października 1981 – strajk w KiZPS „Siarkopol”
2 listopada 1981 – wizyta ówczesnego przewodniczącego NSZZ „Solidarność” Lecha Wałęsy w Machowie, zakończenie strajku
1983 – prace konserwatorskie wewnątrz światyni OO. Dominikanów (konserwacja wystroju wewnętrznego wraz z wykonaniem monochromii kościoła)
8 września 1985 – odsłonięto pomnik „Jędrusiów” na Pl. 1000-lecia
1985 – 1993 – budowa osiedla „Siarkowiec” wraz z kościołem św, Barbary
1986 – rozpoczęcie budowy osiedla „Dzików”
1989 – powstaje Tarnobrzeski Komitet Obywatelski „Solidarność”
7 marca 1989 – odsłonięcie w kościele OO. Dominikanów tablic poświęconych pamięci mjr
cc. „Zapory” i jego podkomendnych zamordowanych w więzieniu UB na Mokotowie
lata 90. XX wieku – załamanie się przemysłu siarkowego, początek stagnacji w rozwoju miasta
27 maja 1990 – pierwsze po wojnie wolne wybory do Rady Miasta. Na pierwszej sesji radni wybrali na Przewodniczącego Rady Kazimierza Gąsiora, a prezydentem Miasta Stanisława Żwiruka
1990 – powstanie Tarnobrzeskiego Społecznego Towarzystwa Oświatowego i założenie
I Społecznego Liceum Ogólnokształcącego im. Hetmana Jana Tarnowskiego
1991 – powstało Tarnobrzeskie Towarzystwo Historyczne, które wydaje „Tarnobrzeskie Zeszyty Historyczne”
1991 – likwidacja Fabryki Obrabiarek
1992 – oddanie do użytku Hali Sportowo-Widowiskowej
1992 – adaptacja spichlerza na Muzeum Historyczne Miasta Tarnobrzega, oddanie go do użytku społeczeństwu 28 maja
Czerwiec 1992 – postawienie kopalni „Machów” w stan likwidacji
1992 – piłkarze KS „Siarka” awansują do I ligi
16 października 1992 – pierwsza audycja Radia „Leliwa”
17 kwietnia 1993 – odsłonięcie w kościele OO. Dominikanów tablic poświęconych tarnobrzeżanom zamordowanym w Katyniu oraz kapitanowi „Szczerbcowi” – Gracjanowi Frógowi, zamordowanemu w więzieniu UB na Mokotowie
1993 – odbywają się obchody 400 rocznicy lokalizacji miasta
1 stycznia 1999 – w wyniku reformy administracyjnej Tarnobrzeg został powiatem grodzkim oraz siedzibą powiatu ziemskiego
12 czerwca 1999 – Jan Paweł II podczas VII pielgrzymki do Polski ląduje w Tarnobrzegu
w celu celebrowania Mszy w Sandomierzu
11 listopada 2009 – odsłonięcie na placu Antoniego Surowieckiego pomnika mjr. Hieronima Dekutowskiego
maj – czerwiec 2010 – w wyniku powodzi katastrofalnie dwukrotnie zalano północne
i zachodnie części miasta
2011 - zakończył się gruntowny remont zamku dzikowskiego, przystosowujący go do funkcji muzealnej. Przeprowadzone zostały renowacje piwnic oraz poddasza, które zostały zaadaptowane pod sale muzealne.
2011 – przeniesienie głównej siedziby Muzeum Historycznego Miasta Tarnobrzega do Zamku Dzikowskiego
8 czerwca 2011 – uroczyste otwarcie Biblioteki Pedagogicznej po przebudowie i rozbudowie
12 czerwca 2011 – w Tarnobrzeskim Domu Kultury odbyła się premiera wydawnictwa „Jędrusiowa dola. Tarnobrzescy muzycy w hołdzie Jędrusiom”
Źródła:
- Ewidencja cmentarza żydowskiego w Tarnobrzegu / inż. Ewa Rzetecka. – Warszawa 1990
- Kalendarium / Dominik Komada, Bogusław Szwedo, Tadeusz Zych.//Tarnobrzeskie Zeszyty Historyczne. – nr 6, s. 6-18
- Kalendarium tarnobrzeskich żydów / Tadeusz Zych // Tarnobrzeskie Zeszyty Historyczne. – 2016, nr 45, s. 7-8
- Tarnobrzeg 1593-1993 : kalendarium ważniejszych wydarzeń / Edward Antończyk. - Radom : "Ston I", 1993
- Tarnobrzeski Rocznik Kulturalny 2011/ (oprac. zespół : Anna Zygiert, Joanna Rybczyńska, Bożena Grądzka ; pod red. Piotra Dumy). - Tarnobrzeg : Tarnobrzeski Dom Kultury, [2012]
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Tarnobrzeg
- https://tarnobrzeg.dominikanie.pl/klasztor/historia/
- https://tarnobrzeg.dominikanie.pl/klasztor/cudowny-obraz/
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Pa%C5%82ac_Tarnowskich_w_Tarnobrzegu