Pisarze regionu tarnobrzeskiego - biogramy

Tarnobrzeg

  1. Baran Adam F. (1968 - ), pedagog i historyk, doktor nauk humanistycznych. Autor książek: „Harcerska alternatywa. ZHR w latach 1989-1990”, „Skauting na Ziemi Sandomierskiej (1912-1920)”, „Pseudonim „Zapora”. Mjr cc. Hieronim Dekutowski (1918-1949)”, Bibliotekarz z Dzikowa. Dr Michał Marczak (1886-1945)”, „Z dziejów harcerstwa tarnobrzeskiego (1912-1949)”, „Walka o kształt harcerstwa w Polsce (1980-1990). Niepokorni i niezależni”.  Współautor i redaktor naukowy kilku opracowań książkowych (słowników biograficznych, materiałów źródłowych, studiów i referatów konferencyjnych).
  2. Bęczkowska Krystyna (1940 - ), nauczycielka, bibliotekarka, poetka, pisarka. Jest autorką tomików wierszy m.in.: „Światła i cienie”, „Wynurzenia”, „Pejzaże poetyckie”, „Szukanie światła”, „Tęsknota”, „O czym mruczy kotek Karolek”, „Czarodziejski świat. Wiersze dla dzieci” oraz rozpraw: „Wartości w świecie dziecka we współczesnej literaturze dla dzieci”, „Oblicza młodości”, „Współczesna poezja dla dzieci i jej wartości”, „Dojrzewanie Harry’ego Pottera”, „Powieść obyczajowa dla młodzieży po roku 1990”, „Twórczość poetycka dzieci i młodzieży”.
  3. Dąbrowski Eugeniusz (1923 – 1996) , harcmistrz, żołnierz AK ; autor książek: „Bez broni”, „Szlakiem Jędrusiów”, „Jędruś – legenda i rzeczywistość”. Publikował również artykuły  w licznych czasopismach.
  4. Jachowicz Stanisław (1796 – 1857), poeta, pedagog, filantrop . Wydał m.in. „Bajki i powieści”, „Bajki i powiastki”, „Sto nowych powiastek”, a także książeczki do nauki m.in. „Źródło wiadomości dla dziatek polskich” i publikacje z zakresu metodyki nauczania. W roku 1830 redagował również „Dziennik dla Dzieci".
  5. Kirsch Katarzyna Teresa (1887 – 1978), nauczycielka, pedagog, literat. Swoje utwory publikowała głównie w prasie ludowej. Były to przeważnie wiersze okolicznościowe i dzieła sceniczne, m.in. „O Królowej Jadwidze”, „Wiosna, dzieci i kwiaty” jak również wspomnienia „Pamiętnik nauczycielki”.
  6. Kolasiński Zygmunt (1887 – 1914), nauczyciel, działacz społeczny, publicysta. Szereg publikacji zamieszczał w „Powiatowym Dzienniku Urzędowym”, w stałej rubryce „Z przeszłości powiatu”. W 1908 roku wydał „Dzieje miasta Tarnobrzega”. Własnym nakładem opublikował „Śpiewnik narodowy”.
  7. Kozioł Maria zd. Wiącek (1910 - 1999), poetka i działaczka ludowa. Wszechstronnie artystycznie uzdolniona, od najmłodszych  lat zajmowała się haftem, malarstwem, wycinankami. Lokalną sławę zyskała jako autorka okolicznościowych wierszy, przemówień pisanych na każdą okazję. Współpracowała z tarnobrzeskimi szkołami i Wojewódzkim Domem Kultury pisząc, malując i spisując stare obrzędy i zwyczaje Lasowiaków.
  8. Kuraś Ferdynand (1871 – 1929), poeta i pisarz ludowy. Wydał tomiki wierszy m.in. „Spod chłopskiej strzechy”,  „ Wiązanka z chłopskiej niwy”, ”Dzwoń chłopska pieśni”,  „Z ojczystych łanów”,  „ Na nowe tory”. Opublikował również  pamiętnik „Przez ciernie żywota”.
  9. Marczak Michał (1886 – 1945), historyk, archiwista, pedagog. Wydał m.in. „Obecny powiat tarnobrzeski w świetle metryk parafialnych z XVII i XVII wieku”, „Pozostałości dawnej kultury ludowej na tle dzisiejszym w powiecie tarnobrzeskim”, „Biblioteka Tarnowskich w Dzikowie”, „Hetman Jan Tarnowski”,  „Zabytek szkolnictwa parafialnego w Miechocinie”, „Zbiory archiwalne tarnowskich w Dzikowie”, „Rzut oka na dzieje powiatu tarnobrzeskiego”, „Przewodnik po Polesiu”, „Tarnobrzeg : z dziejów miasta i powiatu”.
  10. Marczak-Oborski Kazimierz Stanisław (1921 - 1987), poeta, krytyk teatralny, żołnierz AK. Publikował w prasie konspiracyjnej. Był redaktorem tajnego miesięcznika literackiego „Droga”. Żołnierz Powstania Warszawskiego. Po wojnie pracuje najpierw w piśmie „Płomienie”, a następnie w miesięczniku „Literatura – Nauka - Życie” i tygodniku „Pokolenie”. Redaktor 4-tomowego „Pamiętnika Teatralnego”. Najważniejsze jego prace to: „Gest  romantyczny”, „Teatr czasu wojny”, „Życie teatralne w latach 1944-64”, „Bibliografia dramatu polskiego”, „Teatr w Polsce 1918-39”.
  11. Matusiak Szymon (1854 - 1922), pedagog, etnograf, językoznawca. Badacz zwyczajów ludowych, literatury i gwary chłopskiej. Z jego dorobku naukowego warto wymienić: „Gwara lasowska w okolicy Tarnobrzega”, „Życie, obyczaje, zwyczaje i język Lasowiaków”, „Stalowskie wesele”, „Wiadomości z pedagogiki i dydaktyki”, „Olimp polski według Długosza”, „O Dziadach Mickiewicza”, „Sobótka”.
  12. Matyas Karol Marian (1866 - 1925), etnograf, prawnik, urzędnik. Jako etnografa interesował go głównie rejon Tarnobrzega, poświęcił mu wiele prac, m.in.: „Motas – chłop poeta”, „Spod Sandomierza kilka podań ludowych”, „Wesele stalowskie”, „Zapust – Popielec – Wielkanoc”, „Jesień, studium z życia ludu dawnej Puszczy Sandomierskiej”, „Przezwiska ludowe w powiatach tarnobrzeskim, niskim i brzeskim w Galicji”. Opublikował również pracę dotyczącą kultury Romów: „Z życia Cyganów”.
  13. Orzeł Stanisław (1911 - 1978), nauczyciel, literat. Opublikował m.in. powieści: „Pod Łysicą”, „Kamienista droga”, „Chmurne lata”, „Zbój Świętokrzyski”.
  14. Piętak Stanisław (1909-1964), poeta, prozaik. W okresie międzywojennym pracował jako urzędnik. Pracę urzędniczą dzielił z twórczością literacką. W 1948 r. wydał drukiem swoją najgłośniejszą powieść „Młodość Jasia Konefała”. Warto również wymienić: „Alfabet oczu”, „Obłoki wiosenne”, „Szczęście i cierpienie”, „Pośrodku żywiołów”, „Zaklinanie”.
  15. Rawski Józef (1893 - 1975), major WP, Kawaler Orderu Virtuti Militari, regionalista. Ważniejsze prace ogłoszone drukiem: „Wykaz świętopietrza i dziesięciny papieskie, a najstarsze parafie w archidekanacie Sandomierskim”, „Puszcza Sandomierska”, „Republika Tarnobrzeska”, „Miechocin – kolebka Tarnobrzega”.
  16. Rawski Wojciech (1903 - 1979), oficer WP, działacz społeczny, regionalista. Autor kilku prac o tematyce historycznej, filozoficznej i rolniczej, m.in.: „Listy do przyjaciela”, „Historia Kółka Rolniczego w Miechocinie”, „Rody miechocińskie”, „Miechocin – historia wsi” oraz wspomnień z obozu w Murnau.
  17. Schabowski Czesław (1908  - 1987), literat.  Stale współpracował z czasopismami: „Zielony Sztandar”, „Wieś”, „Głos Robotniczy”. Publikował również krótkie formy literackie w takich czasopismach jak:  „Profile”, „Tygodnik Kulturalny”, „Spojrzenia”. Wydał m.in. powieści: „Szarotki”, „Tama”, „To sprawa syna”. W swojej twórczości wielokrotnie wracał do kraju lat dziecinnych, opisując Tarnobrzeg i okolice: „Nie ma ulicy Zielonej”, „Mój przyjaciel goj”.
  18. Słomka Jan (1842 - 1932), wójt dzikowski, autor najsłynniejszych wspomnień chłopskich  „Pamiętniki  włościanina”, które zostały wydane drukiem po raz pierwszy w 1929 r.
  19. Sokół Jan (1913 - 1996), działacz ludowy, nauczyciel. Autor licznych prac dotyczących ruchu ludowego i konspiracji niepodległościowej. Napisał m.in.: „Konspiracja nad Wisłą i Sanem”, „Antyhitlerowski ruch oporu w województwie tarnobrzeskim”, „Ludzie czterolistnej koniczynki”.
  20. Tarnowski Stanisław (1837 - 1917), rektor UJ, znawca literatury polskiej, polityk. Był świetnym mówcą, publicystą i autorem wielu rozpraw, głównie z zakresu literatury, m.in.: „Pisarze polityczni XVI wieku”, „Jan Kochanowski”, „Zygmunt Krasiński”. Dziełem jego życia była monumentalna „Historia literatury polskiej”.
  21. Wiącek Wojciech (1869 - 1944), działacz chłopski, senator II RP. Założyciel i redaktor pisma „Głos Ziemi Sandomierskiej”.  Opublikował szereg artykułów i prac, m.in.: „Kto jest Polakiem”, „Sodoma i Gomora”, „Kobieta wiejska jako męczennica i niewolnica pijaństwa”, „Stuletnia historia rozwoju szkół i szkolnictwa w powiecie tarnobrzeskim”.
  22. Wójcik Łużycki Adam (1956 - ), doktor, dyrektor Muzeum Historycznego w Tarnobrzegu. Autor wielu publikacji regionalnych związanych z Tarnobrzegiem, m.in.: „Dzieje zamku w Dzikowie”, „Alfred Majewski 1907-1998 - wielki odnowiciel zamków polskich”, „Tajemnice klasztoru : z dziejów klasztoru Dominikanów w Tarnobrzegu”, „Tarnobrzeg - gród Leliwitów”, „Tarnobrzeg : ślady czterech wieków”, „Tarnobrzeskie Zagłębie Siarkowe”, „Tzw. dzikowski rękopis Pana Tadeusza A. Mickiewicza”, „Zamek Tarnowskich w Dzikowie”, „Zamek w Dzikowie : wiek XX”, „Zawody uprawiane w dawnym Tarnobrzegu”. 
  23. Zych Tadeusz F. (1960 - ), doktor habilitowany, historyk, nauczyciel. Zajmuje się zagadnieniami historii najnowszej oraz historii regionalnej.  Jest autorem książek m.in.: „Archiwum "Jawora” ”, „Dzików – księga gości”,  „Związek Walki Zbrojnej – Armia Krajowa w obwodzie tarnobrzeskim 1939-1945”,  "Odwet" - "Jędrusie" 1939-1944” „Na zew powstańczej Warszawy”, „Tarnobrzeg”, „Tarnobrzeg pod okupacją niemiecką 1939-1944”  3 tomów „Tarnobrzeskiego Słownika Biograficznego” oraz kilkudziesięciu artykułów. Wydawca „Tarnobrzeskich Zeszytów Historycznych”.

 

Bibliografia załącznikowa:

  1. Tarnobrzeski słownik biograficzny. T. 1-3 / Tadeusz Zych. – Tarnobrzeg : Tarnobrzeskie Towarzystwo Historyczne, 1998 – 2007
  2. Literatura polska : przewodnik encyklopedyczny. T. 1, A-M / [kom. red. przewodn. Julian Krzyżanowski, od 1976 Czesław Hernas i in.]. - Warszawa : Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1984
  3. Literatura polska : przewodnik encyklopedyczny. T. 2, N-Ż / [kom. red. przewodn. Julian Krzyżanowski, od 1976 Czesław Hernas i in.]. - Warszawa : Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1985

 

Autor: PBW Tarnobrzeg